Ғўзанинг асосий кемирувчи зараркунандаларини башоратлаш, зарарланиш даражасини назорат қилиш ҳамда бошқариш
Ushbu dissertatsiya F.Z.Abdullayeva tomonidan 2025-yilda tayyorlangan bo'lib, unda paxta ekinining asosiy zararkunandalari bo'lgan ғўза тунлами (Helicoverpa armigera) va кузги тунлам (Agrotis segetum)larning rivojlanishini bashorat qilish, ularning tarqalishini nazorat qilish va boshqarish bo'yicha ilmiy-amaliy tadqiqotlar keltirilgan. Tadqiqotda zamonaviy axborot texnologiyalari, jumladan, avtomatlashtirilgan tizimlar va matematik modellar qo'llanilgan. Tadqiqot natijasida zararkunandalarga qarshi kurashda samarali usullar ishlab chiqilgan, biologik va kimyoviy vositalarning qo'llanilishi bo'yicha tavsiyalar berilgan, shuningdek, ushbu usullarning iqtisodiy samaradorligi ham asoslab berilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi, uning ilmiy va amaliy ahamiyati, maqsad va vazifalari, ishning ob'ekti va predmeti hamda uslublari bayon qilingan.
- Adabiyotlar sharhi: Xorijiy va mahalliy ilmiy-tadqiqotlar, shu jumladan, O'zbekiston sharoitida paxta ekinlarining zararkunandalardan himoya qilish borasidagi ishlar tahlil qilingan.
- Tadqiqot o'tkazish sharoiti va uslublari: Tadqiqot o'tkazilgan hududning tuproq-iqlim sharoiti, tajriba o'tkazish usullari va ishlatilgan navlarning tavsifi keltirilgan.
- Zararkunandalarning rivojlanishini bashorat qilish uchun matematik modellar va avtomatlashtirilgan tizimlar: G'o'za tuynami va kuzgi tuynami zararkunandalarining rivojlanishini bashorat qilish, nazorat qilish va boshqarish uchun modellar va axborot tizimlari ishlab chiqilgan.
- Zararkunandalarga qarshi biologik va kimyoviy kurash usullari: Zararkunandalarga qarshi qo'llanilgan biologik va kimyoviy vositalarning samaradorligi, ularning iqtisodiy samaradorligi va ishlatish muddatlari asoslab berilgan.
- Iqtisodiy samaradorlik: Tadqiqot natijalarining iqtisodiy samaradorligi, jumladan, hosildorlik, xarajatlar va sof daromadga ta'siri ko'rsatilgan.
- Xulosalar: Tadqiqot natijalari asosida xulosalar chiqarilgan va zararkunandalarga qarshi kurash bo'yicha tavsiyalar berilgan.