HUJAYRA SALOMATLIK VA KASALLIK BIRLIGI SIFATIDA. PATOLOGIYAGA KIRISH. STRESS VA ZARARLI TA’SIRLARDA HUJAYRA REAKSIYALARI. HUJAYRANING O‘SISH VA DIFFERENSIROVKA ADAPTATSIYASI
Ushbu oʻquv-uslubiy qoʻllanma Toshkent Tibbiyot Akademiyasi tomonidan tayyorlangan boʻlib, unda hujayra salomatligi va kasallik birligi sifatida, patologiyaga kirish, stress va zararli ta'sirlarda hujayra reaksiyalari, hujayraning oʻsishi va differensirovka adaptatsiyasi kabi muhim mavzular chuqur yoritilgan. Qoʻllanmada hujayra adaptatsiyasining mohiyati, rivojlanish mexanizmi, funksional ahamiyati hamda gipertrofiya, atrofiya, metaplaziya kabi jarayonlarning morfologik koʻrinishlari batafsil bayon etilgan. Shuningdek, turli kasalliklarning makro va mikropreparatlari hamda elektronogrammalar keltirilgan boʻlib, talabalarning amaliy koʻnikmalarini oshirishga qaratilgan. Qoʻllanma patologik anatomiya fanini oʻrganishda talabalarga nazariy va amaliy bilimlar berishga moʻljallangan.
Asosiy mavzular
- Hujayra salomatligi va kasallik birligi sifatida: Ushbu mavzu hujayraning normal holati va kasallik jarayonlaridagi oʻzgarishlar oʻrtasidagi bogʻliqlikni oʻrganadi. Hujayra normal faoliyat yuritishi va turli omillar taʼsirida kasallanish jarayonlarida qanday oʻzgarishlarga uchrashi tushuntiriladi.
- Patologiyaga kirish: Bu mavzu patologik anatomiya fanining asosiy tushunchalari, kasallik sabablari, rivojlanish mexanizmlari va natijalarini oʻrganadi. Hujayra darajasidagi patologik jarayonlarga kirish qismini oʻz ichiga oladi.
- Stress va zararli ta'sirlarda hujayra reaksiyalari: Stress va tashqi muhitning zararli omillari taʼsirida hujayralarda yuzaga keladigan reaksiyalar, moslashuv mexanizmlari, shikastlanish va oʻlim jarayonlari koʻrib chiqiladi. Gipertrofiya, atrofiya kabi adaptiv oʻzgarishlar batafsil oʻrganiladi.
- Hujayraning oʻsishi va differensirovka adaptatsiyasi: Ushbu mavzu hujayraning oʻsishi, koʻpayishi va ixtisoslashuvi (differensirovka) jarayonlarini, shuningdek, bu jarayonlarning adaptiv xususiyatlarini yoritadi. Turli omillar taʼsirida hujayralarning oʻziga xos oʻzgarishlari va moslashuvi oʻrganiladi.