Zaif eshituvchi o‘spirinlarning sotsial intellekt dinamikasi

Ushbu dissertatsiya avtoreferati zaif eshituvchi o'spirinlarning ijtimoiy intellektini rivojlantirish muammolarini ilmiy asoslash va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishga bag'ishlangan. Tadqiqotda zaif eshituvchi o'spirinlarning ijtimoiy reallikni tushunishi va ijtimoiy intellekt dinamikasi psixologik fenomen sifatida asoslanadi. Shuningdek, ularning sosial intellekt sifatlari shakllanish dinamikasidagi jinsiy tafovutlar, sosial intellekt rivojlanishiga ta'sir etuvchi omillar hamda bu jarayonlarni takomillashtirish usullari atroflicha o'rganilgan.

Asosiy mavzular

• Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahonda zaif eshituvchi yoshlarni mehnat bozoriga moslashtirish va ularning sosial intellektini rivojlantirish masalalarining dolzarbligi, shaxsni ijtimoiy munosabatlarga integratsiyalashuvini ta'minlashning muhimligi ta'kidlangan.
• Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligida nogironligi boʻlgan shaxslarga oid me'yoriy-huquqiy asoslar: Yangi Oʻzbekistonda ijtimoiy zaif qatlamlarga koʻrsatilayotgan yordamning kuchaytirilishi va qonunchilik asoslarining yaratilishi haqida soʻz boradi.
• Tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining asosiy ustuvor yoʻnalishlariga mosligi: Mazkur tadqiqotning respublika fan va texnologiyalar rivojlanishining ustuvor yoʻnalishlariga muvofiqligi koʻrsatib berilgan.
• Muammoning oʻrganilganlik darajasi: Oʻzbekiston va xorijiy olimlar tomonidan sosial intellekt boʻyicha olib borilgan tadqiqotlar tahlil qilinib, zaif eshituvchi oʻspirinlarning sosial intellekt dinamikasi boʻyicha tadqiqotlar yetarli emasligi ta'kidlangan.
• Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Tadqiqotning asosiy maqsadi zaif eshituvchi oʻspirinlar sosial intellekti dinamikasini ilmiy asoslash, vazifalari esa psixologik fenomen sifatida asoslash, jinsiy tafovutlarni aniqlash, rivojlanishga ta'sir etuvchi omillarni aniqlash va usullarni takomillashtirishdan iborat.
• Tadqiqot obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti sifatida zaif eshituvchi oʻspirinlar, predmeti esa ularning sosial intellekti dinamikasi belgilangan.
• Tadqiqotning usullari: Suhbat, kuzatish, Dj. Gilford va M. Sallivanlarning metodikalari, soʻrovnomalar va testlardan foydalanilgan.
• Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Zaif eshituvchi oʻspirinlar ijtimoiy reallikni individual konstruksiyalash va sosial intellekt dinamikasini noverbal va verbal signallar asosida shakllanishi ilmiy asoslangan.
• Tadqiqotning amaliy natijalari: Oliy va oʻrta maxsus ta’lim muassasalari uchun tavsiyalar ishlab chiqilgan va malaka oshirish tizimiga kiritilgan.
• Tadqiqot natijalarining ishonchliligi: Metodologik tamoyillarning ilmiy asoslanganligi, xalqaro miqyosda e'tirof etilgan metodikalardan foydalanilganligi va statistik tahlillar natijasida tasdiqlangan.
• Tadqiqot natijalarining ilmiy va amaliy ahamiyati: Talabalarning ijtimoiy-psixologik xususiyatlarini oʻrganish va psixokorreksiya texnikalarini ishlab chiqishga yordam beradi.
• Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Toshkent davlat pedagogika universiteti moduliga kiritilgan va pedagoglar uchun foydali ma'lumotlar berilgan.
• XULOSA: Zaif eshituvchi oʻspirinlarning ijtimoiy reallikni konstruksiyalash jarayoni sosial intellekt dinamikasi bilan bog'liqligi, jinsiy tafovutlarning roli, kognitiv, emotsional va xulq-atvor komponentlarining ahamiyati, mexanizmlarning ahamiyati va ularning rivojlanishiga ta'sir etuvchi omillar aniqlangan.
• Amaliy tavsiyalar: Zaif eshituvchi oʻspirinlarning integratsiyasini optimallashtirish, interaktiv va multimedia resurslardan foydalanish, psixotreninglar oʻtkazish, integrativ dasturlar ishlab chiqish va qoʻllab-quvvatlovchi muhit yaratish boʻyicha tavsiyalar berilgan.