TlIn1-x Fex(S,Se)2 qattiq aralashmali monokristallarining optikaviy, elektrofizikaviy va fotoelektrikaviy xususiyatlari

Ushbu dissertatsiya TlIn₁₋ₓFeₓ(S,Se)₂ murakkab xalkogenid kristallari va ularning qattiq eritmalarining struktura, optik, elektrofizik va fotoelektrik xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda Fe aralashmasining konsentratsiyasi va ionlashtiruvchi nurlanishning ta'siri tahlil qilingan. Ishda kristallarning strukturaviy o'zgarishlari, ularning optik va elektrofizik xossalarining o'zgarishi, yadroviy va elektron nurlanishlarga chidamliligi, hamda ushbu materiallarning kelajakdagi texnik qo'llanilish istiqbollari ko'rib chiqilgan. Tadqiqot natijalari zamonaviy fan va texnologiyalar rivojlanishining ustuvor yo'nalishlariga mos keladi va O'zbekistonning taraqqiyot strategiyasini qo'llab-quvvatlaydi.

Asosiy mavzular

TlIn₁₋ₓFeₓ(S,Se)₂ monokristallari va qattiq eritmalarining fizik-kimyoviy xossalari: Ushbu bobda tadqiq qilinayotgan TlInS₂, TlInSe₂ monokristallari va ular asosidagi qattiq eritmalarining kristall tuzilishi, fotoelektrik, elektrofizik va optik xossalari, hamda kirishmalar va ionlashtiruvchi nurlanishlarning ushbu kristallar va qattiq eritmalar xarakteristikalariga ta'siri bo'yicha adabiyotlar sharhi keltirilgan. Shu asosda tadqiqotning maqsadi va vazifalari aniqlangan.
Monokristallarni olish texnologiyasi, fazaviy tahlillar va o'lchashlar metodikasi: Bu bobda fazaviy muvozanat masalalari, monokristallarni sintez qilish va o'stirish texnologiyalari, o'stirilgan TlIn₁₋ₓFeₓSe₂, TlIn₁₋ₓFeₓS₂ tizim kristallarining mukammalligini nazorat qilish masalalari bayon etilgan. Sintez uchun boshlang'ich komponentlar sifatida oʻta toza Tl, In, Fe, Se va S elementlaridan foydalanilgan. Sintez qilingan birikmalarning monokristallari takomillashtirilgan Brijmen usulida oʻstirilgan. Shuningdek, rentgenodifraksion, rentgenostrukturaviy tahlil va boshqa o'lchash usullari haqida ma'lumot berilgan.
TlIn₁₋ₓFeₓSe₂ monokristallarining kristall strukturasi, sirt mikrorelefi va taqiqlangan zona kengligiga ionlashtiruvchi nurlanishning ta'siri: Ushbu bobda tadqiq qilinayotgan TlIn₁₋ₓFeₓSe₂ monokristallarining rentgen difraksion xarakteristikalarini oʻlchash va qayta ishlash natijalari, taqiqlangan zona kengliklari va sirt mikrorelyefi keltirilgan. Elektronlar va gamma nurlanishlar ta'sirida kristallarning strukturasi va xossalari o'rganilgan.
Fe kirishmasining TlIn₁₋ₓFeₓS₂ kristallarining fizikaviy xossalariga ta'siri: To'rtinchi bobda legirlangan TlIn₁₋ₓFeₓS₂ monokristallarini olish texnologiyasi va ularning ba'zi fizik xarakteristikalari tadqiq qilingan. Temirning (Fe) o'rniga indium (In) atomlarining almashtirilishi natijasida kristall panjara parametrlari, o'sish haroratlari va boshqa xossalarga ta'siri o'rganilgan. Shu bilan birga, elektron va gamma nurlanishlarning ta'siri ham ko'rib chiqilgan.