YURAK YETISHMOVCHILIGI BO‘LGAN QARI YOSHDAGI BEMORLARDA OYOQLARDAGI JARROHLIK AMALIYOTLARI PAYTIDA ANESTEZIOLOGIK TA’MINOTNI TAKOMILLASHTIRISH USULLARI
Ushbu uslubiy tavsiyalar O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni Saqlash Vazirligi Toshkent Tibbiyot Akademiyasi tomonidan tayyorlangan bo'lib, yurak yetishmovchiligi bo'lgan qari yoshdagi bemorlarda oyoqlardagi jarrohlik amaliyotlari paytida anesteziologik ta'minotni takomillashtirish usullarini o'rganadi. Unda spinal va epidural anesteziya usullarining samaradorligi, bemorlarning gemodinamik holati, operatsiya jarayonida va undan keyingi davrda kuzatiladigan o'zgarishlar tahlil qilingan. Shuningdek, ushbu usullarning iqtisodiy samaradorligi va xulosalari ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Annotatsiya: Yurak yetishmovchiligi boʻlgan geriatrik bemorlarda oyoqlarda oʻtkaziladigan operatsiyalarni anesteziologik ta'minlashning murakkabligi va zamonaviy yondashuvlarning zaruriyati haqida ma'lumot beriladi. Qariyotgan organizmning xususiyatlari, kompensator imkoniyatlarining pasayishi, yurak-qon tomir kasalliklarining mavjudligi anesteziologik yordamni optimallashtirishni taqozo etadi. Jarrohlik aralashuvining sifati va xavfsizligini ta'minlash asosiy vazifa hisoblanadi. Regionar blokadalar asosidagi muvozanatli anesteziya variantlari maqbul yechim sifatida ko'rsatiladi.
- Asoslash: Oyoq kasalliklari va shikastlanishlari bilan og'rigan bemorlarni reabilitatsiya qilish muhimligiga urg'u beriladi. Umrning uzayishi, harakatlanishning ortishi, sanoat rivojlanishi jarohatlar sonini ko'paytiradi. Jarrohlik og'rig'i organizmga kuchli ta'sir ko'rsatishi, patologik o'zgarishlarga sabab bo'lishi mumkinligi ta'kidlanadi. Zamonaviy anesteziologiyaning asosiy vazifasi bemorlarning xavfsizligini kafolatlashdir. An'anaviy umumiy anestetiklar va opioidlarga asoslangan usullar qari bemorlar uchun optimal emasligi, epidural va spinal anesteziyaning salbiy gemodinamik ta'sirlari haqida so'z boradi.
- Tadqiqot natijalari: Mintaqaviy blokadalarga asoslangan muvozanatli anesteziya turlarining klinik kechishi 61-84 yoshdagi 58 nafar bemorda o'rganilgan. Spinal anesteziya (I guruh) va epidural anesteziya (II guruh) usullari qiyoslanadi. Bupivakain bilan spinal anesteziya qilingan bemorlarda arterial bosimning pasayishi, ST intervalining inversiyasi kuzatilgan. Epidural anesteziya qilingan bemorlarda gemodinamik ko'rsatkichlar nisbatan barqaror bo'lib qolganligi, simpatomimetik qo'llab-quvvatlash talab etilmaganligi ta'kidlanadi.
- Iqtisodiy foyda: Spinal anesteziya va epidural anesteziya usullarining iqtisodiy samaradorligi solishtiriladi. Ushbu misolda epidural anesteziyaning iqtisodiy samaradorligi 80 000 so'mga yuqoriroq ekani, bu esa simpatomimetik yordamga bo'lgan xarajatlarning qisqarishi va operatsiyadan keyingi kuzatuv muddatining kamayishi bilan bog'liqligi aniqlangan.
- Xulosalar: Yurak yetishmovchiligi boʻlgan qari bemorlarda koronar zaxiralarning saqlanish darajasini aniqlash og'riqsizlantirish usulini tanlashga yordam beradi. SAning an'anaviy varianti simpatomimetik qo'llab-quvvatlash zarurligini ko'zda tutishi kerak. Koronar zaxiralar oʻrtacha darajada pasaygan hollarda, mahalliy anestetiklar konsentratsiyasi kamaytirilgan epidural anesteziyadan foydalanish maqsadga muvofiq.