Кекса ёшлиларда остеоартрит ривожланишининг иммуногенетик хусусиятлари (тажрибада)
Ushbu dissertatsiya 2025-yilda Toshkentda tayyorlangan bo'lib, unda keksa yoshdagi odamlarda osteoartritning immunogenetik xususiyatlari eksperimental tadqiqotlar asosida o'rganilgan. Tadqiqotda kichik kimyoviy molekulalar ta'sirida bo'g'im to'qimalarining o'zgarishi, osteoartritning rivojlanishi va davolash usullari ko'rib chiqiladi. Tadqiqotlar natijasida osteoartritning rivojlanishida genetik, immunologik va yoshga bog'liq omillarning o'rni, shuningdek, epigenetik mexanizmlarning ta'siri yoritilgan. Tadqiqot hayvonlar (kalamushlar)da o'tkazilgan eksperimentlar asosida amalga oshirilgan.
Asosiy mavzular
- Osteoartritning immunogenetik xususiyatlari: Keksa yoshdagi odamlarda osteoartritning rivojlanishida genetik va immunologik omillarning roli, shu jumladan, yallig'lanish sitokinlari va tug'ma immunitet genlaridagi polimorfizmning ta'siri o'rganiladi. Epigenetik mexanizmlar, jumladan, DNK metillanishi va giston modifikatsiyalarining gen ekspressiyasiga ta'siri tahlil qilinadi.
- Kichik kimyoviy molekulalarning ta'siri: Tadqiqotda kichik kimyoviy molekulalardan iborat bo'lgan regenerativ 'kokteyl'ning (VC6TF) xondrositlarga in vivo ta'siri o'rganilgan. Ushbu molekulalar xondrositlarning differentsiatsiyasini modulyatsiya qilish, proliferatsiyasini kuchaytirish va hujayra identifikatsiyasini saqlash orqali tog'ay to'qimalarining tiklanishiga yordam berishi aniqlangan.
- Sheranlar va postmenopauza ta'siri: Sheranlash va postmenopauza davrida osteoartritning rivojlanish mexanizmlari, jumladan, estrogen retseptorlarining ta'siri o'rganilgan. Estrogen retseptorlarining blokatorlari xondroprotektiv ta'sir ko'rsatishi va bu orqali tog'ay to'qimasi bilan o'zaro munosabatlar tasdiqlangan.
- Biokimyoviy va gistologik tadqiqotlar: Hayvonlarda o'tkazilgan eksperimentlar davomida biokimyoviy (ishqoriy fosfataza, ALT, AST, IL-1ẞ, IL-6, TNF-a, CRP va boshqalar) va gistologik (tog'ay to'qimasi holati) ko'rsatkichlar o'rganilgan. Natijalar osteoartritning rivojlanishi va davolash usullarining samaradorligini baholashga imkon bergan.