Маҳаллийлаштирилган тўқ қизил эхинацея (ECHINACEAE PURPUREA L.) ер устки қисмидан қуруқ экстрактини ва дори шаклини олиш технологияси
Ushbu avtoreferat farmatsevtika fanlari doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlangan dissertatsiya haqida ma'lumot beradi. Dissertatsiya mavzusi O'zbekistonda yetishtirilgan Echinacea purpurea (to'q qizil ekhinatsiya) o'simligidan immunitetni ko'taruvchi ta'sirga ega bo'lgan quruq ekstrakt va uning asosida shamchalar (suppozitoriy) tayyorlash texnologiyasini ishlab chiqishga bag'ishlangan. Tadqiqotda o'simlikdan quruq ekstrakt olishning optimal sharoitlari aniqlangan, ekstraktning fizik-texnologik xossalari o'rganilgan, shuningdek, shamcha tayyorlash texnologiyasi taklif etilgan va uning sifat ko'rsatkichlari baholangan. Ishda mahalliy xomashyodan samarali va xavfsiz dori vositalarini yaratishning dolzarbligi asoslab berilgan.
Asosiy mavzular
- Echinacea purpurea o'simligidan quruq ekstrakt olish texnologiyasi: Ushbu qismda Echinacea purpurea (to'q qizil ekhinatsiya) o'simligining yer ustki qismidan poliekstraksiya usuli yordamida quruq ekstrakt olishning optimal sharoitlari (ekstraksiya agenti, harorat, ekstraksiya vaqti, xomashyo maydalanish darajasi) aniqlangan. Ekstraktning fizik-texnologik xossalari (suyuklanuvchanlik, zichlik, namlik va boshqalar) o'rganilgan va sifat ko'rsatkichlari belgilangan.
- Quruq ekstrakt asosida shamchalar (suppozitoriy) tayyorlash texnologiyasi: Dissertatsiyaning bu qismida Echinacea purpurea o'simligidan olingan quruq ekstrakt asosida immunitetni ko'taruvchi ta'sirga ega bo'lgan shamchalar tayyorlash texnologiyasi ishlab chiqilgan. Turli farmakopeyaga kiruvchi asoslar (kako moyi, Supporin M, Witepsol H) bilan qiyosiy tahlillar o'tkazilib, eng optimal asos sifatida Witepsol H tanlangan. Tayyorlangan shamchalarning sifat ko'rsatkichlari va biologik faolligi aniqlangan, yaroqlilik muddati belgilangan.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati: Ishda O'zbekistonda yetishtirilgan Echinacea purpurea o'simligidan quruq ekstrakt olish va uni shamcha ko'rinishidagi dori shakliga aylantirish bo'yicha yangi texnologiyalar ishlab chiqilgan. Olingan natijalar asosida dori vositalarini tayyorlash va ularni tibbiyot amaliyotiga tatbiq etish bo'yicha normativ hujjatlar tayyorlashga imkon beradi.