Иссиқхоналарда помидорни зараркунандалардан ҳимоя қилишнинг замонавий усул ва воситаларининг илмий асослари
Ushbu dissertatsiya avtoreferati, "O'simliklar himoyasi" mutaxassisligi bo'yicha qishloq xo'jaligi fanlari doktori (DSc) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlangan tadqiqot natijalarini o'z ichiga oladi. Asosiy urg'u issiqxona sharoitida pomidor ekinini zararli hasharotlardan himoya qilishning zamonaviy usul va vositalarini ishlab chiqishga qaratilgan. Tadqiqotda zararkunandalarning turlari, ularning biologik va ekologik xususiyatlari, tarqalishi hamda iqtisodiy zarari o'rganilgan. Shuningdek, ularga qarshi kurashishning innovatsion usullari, biologik va kimyoviy vositalarning samaradorligi hamda iqtisodiy samaradorligi tahlil qilingan. Kitobda O'zbekiston sharoitida issiqxona pomidori yetishtirishda uchraydigan asosiy zararkunandalar, ularga qarshi kurash bo'yicha mavjud muammolar va ularning yechimlari, ilmiy-tadqiqot ishlari, tavsiyalar va xulosalar bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqot mavzusining dolzarbligi va zarurati: Jahon miqyosida va O'zbekistonda pomidor yetishtirish hajmi, uning iqtisodiy ahamiyati, ayniqsa issiqxona sharoitida zararli hasharotlar keltiradigan iqtisodiy zarar va hosil yo'qotishlar hamda bu muammolarni bartaraf etish zarurati ko'rsatib o'tilgan.
- Tadqiqotning O'zbekiston sharoitiga mosligi: Tadqiqotning O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlariga, xususan qishloq xo'jaligi, biotexnologiya, ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish yo'nalishiga mosligi ta'kidlangan.
- Xorijiy ilmiy-tadqiqotlar sharhi: O'simliklarni himoya qilish bo'yicha xorijiy va mahalliy ilmiy-tadqiqot muassasalarida olib borilgan ishlar tahlil qilingan, mavzu bo'yicha olib borilgan izlanishlardagi kamchiliklar ko'rsatilgan.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati: Tadqiqot natijasida aniqlangan zararkunandalar, ularga qarshi kurashning samarali usullari va vositalari, biologik va iqtisodiy samaradorligi bo'yicha ilmiy yangiliklar va amaliy ahamiyatga ega bo'lgan tavsiyalar keltirilgan.
- Tadqiqot obyekti va predmeti: Tadqiqot obyekti sifatida pomidorning turli gibrid navlari, zararkunandalar (tunlamlar, kuya, oqpaxta, shira va boshqalar) hamda foydali hasharotlar (trixogramma, brakon va boshqalar) tanlangan. Tadqiqot predmeti esa issiqxona sharoitida pomidor zararkunandalarining biologik xususiyatlari, ularga qarshi kurash usullari va samaradorligi hisoblanadi.
- Tadqiqot usullari: Tadqiqotda laboratoriya va dala tajribalari, statistik tahlil usullari, nazariy va amaliy metodlar qo'llanilgan.
- Xulosalar va tavsiyalar: Tadqiqot yakunida aniqlangan zararkunandalar, ularning zararli bosqichlari, iqtisodiy zarari, shuningdek, ularga qarshi kurashning samarali usullari va vositalari bo'yicha xulosalar va amaliy tavsiyalar berilgan. Zararkunandalarga qarshi kimyoviy va biologik usullarning samaradorligi hamda iqtisodiy samaradorligi ko'rsatib o'tilgan.