MATN LINGVISTIKASI

Ushbu kitob matn lingvistikasi va uning o‘zbek tilshunosligidagi o‘rni, vazifalari, tadqiqot tarixi, asosiy muammolari haqida ma’lumot beradi. Kitobda matn tushunchasi, nutqda tilning qo‘llanilishi, matnning turlari, tarkibiy qismlari, sintaktik aloqalari, mikro va makromatn munosabatlari, dialogik nutq va uning xususiyatlari kabi masalalar ko‘rib chiqiladi.

Asosiy mavzular

Nutqda tilning qo‘llanilishi va matn tushunchasi: Ushbu mavzuda tilning jamiyatdagi o‘rni, nutqda tilning real qo‘llanilishi, til sistemasi va strukturasi, tilning belgilik xususiyati, lug‘aviy va grammatik ma’nolar kabi masalalar yoritiladi.
Matn tilshunosligining o‘rganilish tarixi haqida: Matn tilshunosligining shakllanishi, turli olimlarning matn haqidagi qarashlari, matnni o‘rganish metodlari, matnning nutq kategoriyasi sifatidagi talqini kabi masalalar ko‘rib chiqiladi.
Murakkab sintaktik qurilma va matn maqomi: Ushbu mavzuda pog‘onali munosabat, sintaktik faollik, qo‘shma gap, murakkab sintaktik butunlik, ustpredikativlik belgisi kabi tushunchalar tahlil qilinadi.
Mikro va makromatn munosabati: Ushbu mavzuda matnning mikro va makro tuzilishi, pragmatika, freymlar, kommunikativ muhit, matn komponentlarining o‘zaro munosabati kabi masalalar yoritiladi.
Matn komponentlarining sintaktik aloqasini ta’minlovchi leksik vositalar: Matn komponentlarining sintaktik aloqasi leksik takror, sinonimik munosabat, olmoshlar, kirish so‘z va birikmalar, bog‘lovchilar orqali ta’minlanishi tahlil qilinadi.
Matn tilshunosligi va dialog: Dialogik nutqning lingvistik nazariyasi, dialogning monologdan farqi, dialogda replika, intonatsiya, elliptik qurilmalar, vokativ gaplar, parsellyatsiya kabi masalalar ko‘rib chiqiladi.