Gaz miqdori yo’qori aralashmalarni joy relyefi bo‘yicha o‘tadigan quvurlar orqali tashishning gidravlik hisobini takomillashtirish
Ushbu dissertatsiya mavzusi O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasida ro'yxatga olingan bo'lib, Qarshi davlat texnika universitetida bajarilgan. Dissertatsiya gaz va kondensat aralashmalarining quvurdagi harakati gidrodinamikasiga oid bo'lgan muammolarni, xususan, relyefli quvurlarda gaz-suyuqlik aralashmasi oqimini gidravlik hisobini takomillashtirishga bag'ishlangan. Tadqiqotda gaz-suyuqlik aralashmasining harakatini tavsiflovchi matematik model ishlab chiqilgan, shuningdek, quvurning ichki bo'shlig'ini tozalashning optimal davriylik muddatlari aniqlangan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zaruriyati asoslangan, tadqiqotning maqsadi va vazifalari hamda ob'ekti va predmetlari tavsiflangan. O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyasi rivojlanishining ustuvor yo'nalishlariga mosligi ko'rsatilgan, tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy natijalari bayon qilingan.
- Gaz-suyuqlik aralashmasi va ularning relyefli quvurlardagi harakatlarining o'ziga xos xususiyatlari: Ikkinchi bobda gaz-kondensat konlarini oʻzlashtirishdan olingan mahsulotlar xususiyatlari va tarkibi, ishlab chiqarilgan gaz va kondensat tarkibiga kiradigan alohida uglevodorodlar, azot, karbonat angidrid va vodorod sulfidining fizik-kimyoviy xossalari keltirilgan. Ushbu maʼlumotlar asosida quvurlarda gaz-suyuqlik aralashmasi oqimining harakat davomida muhitning bir necha fizikaviy modellarga, strukturalarga aylanishi aniqlanadi.
- Relyefli quvurlarda gaz-suyuqlik aralashmasining gidravlik hisobi: Uchinchi bob tadqiqotning dastlabki yoʻnalishi, yani jarayonning eksperimental usullariga bag'ishlangan. Bu hol gaz-suyuqlik aralashmasining koʻp parametrliligi va muhitning matematik modelini yaratishning murakkabligi bilan izohlanadi. Tadqiqotda gaz-suyuqlik aralashmasining harakatini tavsiflovchi matematik model ishlab chiqilgan.
- Gaz-suyuqlik aralashmasining gidravlik qarshiligini kamaytirish yoʻli orqali gaz-suyuqlik tashuvchi quvurlar samaradorligini oshirish: To'rtinchi bobda gaz quvuri yoʻnalishining pasaygan qismida suyuqlik toʻplanishi hajmini aniqlash usullari ishlab chiqilgan. Kondensat konlaridan gaz tashuvchi gaz quvurlarini ekspluatatsiya qilish tajribasidan kelib chiqib, eng katta bosim pasayishlari trassaning murakkab kesimli yerlarida kuzatiladi.
- Xulosalar: Adabiyotlar tahlili gaz-suyuqlik aralashmasi oqimining gidrodinamik parametrlari asosan magistral quvurlar uchun oʻrganilgan boʻlib, kon sharoitidagi kichik diametrli quvurlardagi aralashma harakati kam oʻrganilganligini koʻrsatdi. Tadqiqotda yangi formulalar va usullar taklif etildi.