Селекция и семеноводство хлопчатника
Ushbu kitob o'zbek tilida chop etilgan bo'lib, paxta seleksiyasi va urug'chiligi masalalariga bag'ishlangan. Unda paxta o'simligining kelib chiqishi, turlari, biologik xususiyatlari, seleksiyasi, urug' yetishtirish texnologiyalari, shu jumladan, introduksiyalar, mutageniz va genetik usullar, jismoniy va kimyoviy omillar, shuningdek, qo'shimcha tadqiqotlar va seleksiya ishlarida qo'llaniladigan zamonaviy texnologiyalar batafsil yoritilgan. Kitobda shuningdek, paxta tolasi sifatini baholash mezonlari, dorilash va urug'ni ekish jarayonlari, soxta va haqiqiy urug'larni ajratish hamda ularni to'g'ri saqlash usullari ham o'z aksini topgan. Paxta seleksiyasi va urug'chiligi sohasidagi dolzarb muammolar va ularning yechimlari bo'yicha ilmiy-amaliy tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Paxta seleksiyasi va urug'chiligi: Kitob paxta seleksiyasi va urug'chiligining nazariy va amaliy masalalarini qamrab oladi. Unda paxta seleksiyasining tarixiy rivojlanishi, zamonaviy usullari, genetik va biokimyoviy asoslari, shuningdek, turli rayonlarda yangi navlar yaratish jarayonlari batafsil yoritilgan.
- Paxta turlari va ularning klassifikatsiyasi: Kitobda paxtaning madaniy va yovvoyi turlari, ularning genetik va morfologik xususiyatlari, geografik tarqalishi hamda tasnifi keng yoritilgan. Xususan, Gossypium turkumining diploid va alloploid turlari, ularning navlari va ularning tasnifi bo'yicha turli olimlarning qarashlari keltirilgan.
- Paxta seleksiyasining usullari: Kitobda paxta seleksiyasining an'anaviy va noan'anaviy usullari, jumladan, individal tanlash, ommaviy tanlash, gibridizatsiya (jinsiy va vegetativ), mutageniz, bioteknologiya, genetik markirovka usullari batafsil yoritilgan. Shuningdek, ularning afzalliklari va kamchiliklari, seleksiya jarayonini qisqartirish va samaradorligini oshirish yo'llari ko'rsatilgan.
- Paxta urug'chiligining tizimi va bosqichlari: Kitobda paxta urug'chiligining ilmiy-nazariy asoslari, ya'ni urug'ning tuzilishi, rivojlanishi, sifatini baholash usullari, urug'larning saqlanishi va ularni ekishga tayyorlash jarayonlari bosqichma-bosqich tushuntirilgan. Shuningdek, urug'likni yaxshilash va uni rayonlashtirish tartib-qoidalari ham bayon etilgan.
- Paxta seleksiyasi va urug'chiligida monitoring va baholash: Kitobda seleksiya jarayonida o'simliklarning rivojlanishini kuzatish (fenologik kuzatuvlar), ularning kasalliklar va zararkunandalarga chidamliligini aniqlash, urug'lik sifatini baholash va qiyosiy tadqiqotlar o'tkazish metodikasi batafsil yoritilgan. Bularning barchasi navni to'g'ri tanlash va uning xo'jalik samaradorligini oshirishga qaratilgan.
- Paxta navlari va ularning xususiyatlari: Kitobda turli xil agroklimatik sharoitlarga moslashgan va turli genetik xususiyatlarga ega bo'lgan ko'plab navlar, ularning xo'jalik jihatdan muhim belgilari (tezpisharlik, hosildorlik, tolasi sifati, kasalliklarga chidamlilik va boshqalar) haqida ma'lumot berilgan. Xususan, O'zbekistonda yaratilgan va rayonlashtirilgan eng yaxshi navlar haqida batafsil to'xtalgan.
- Paxtachilikda innovatsion texnologiyalar: Kitobda paxtachilikda qo'llaniladigan eng yangi innovatsion texnologiyalar, jumladan, bioteknologiya, gen injiniringi, markerli seleksiya va boshqa zamonaviy usullar haqida ma'lumot berilgan. Ularning paxta seleksiyasi va urug'chiligini rivojlantirishdagi ahamiyati yoritilgan.
- Paxta bo'yicha xalqaro standartlar va marketing: Kitobda paxta tolasi va urug'larining sifatini aniqlash bo'yicha xalqaro standartlar, ularning ko'rsatkichlari hamda paxta mahsulotlarining jahon bozoridagi marketingi va savdosi haqida ma'lumotlar keltirilgan.