Аyrim 3d-metallarni 5-metil-1,3,4-tiadiazol-2-tiolning yangi hosilalari bilan kompleks birikmalarining sintezi va tadqiqiqoti
Ushbu dissertatsiya ayrim 3d-metallarning 5-metil-1,3,4-tiadiazol-2-tiolning yangi hosilalari bilan kompleks birikmalarining sintezi va tadqiqiqotiga bag'ishlangan. Tadqiqotda yangi ligandlar sintez qilingan, ularning tuzilishi va xossalari o'rganilgan. S, N, O donor atomlariga ega bo'lgan organik ligandlar 3d-metall tuzlari bilan turli turdagi (neytral, kation, polimer) komplekslar hosil qilishi aniqlangan. Olingan komplekslarning tuzilishi, fizik-kimyoviy xossalari, termik va termodinamik barqarorligi, shuningdek, biologik faolligi tadqiq etilgan. [Cu3L32Cl6] kompleksi GFP sintezida katalizator sifatida va komplekslar antimikrob vosita sifatida yuqori faollik ko'rsatgan. Tadqiqot natijalari O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalarini rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlariga mos keladi.
Asosiy mavzular
- Yangi ligandlar sintezi va xarakteristikasi: 5-metil-1,3,4-tiadiazol-2-tiolning yangi hosilalari (L¹, L², L³) sintez qilingan va ularning tuzilishi (IR, YMR spektroskopiyasi, RSA) hamda fizik-kimyoviy xossalari o'rganilgan. Jumladan, L³ ligandining yangi sintez usuli ishlab chiqilgan.
- 3d-metallarning kompleks birikmalarini sintez qilish: Olingan ligandlar asosida Co(II), Ni(II), Cu(II) va Zn(II) tuzlari bilan 23 ta yangi koordinatsion birikmalar (neytral, kation va polimer) sintez qilingan. Metall:ligand nisbati 1:2 va 3:2 bo'lgan komplekslar hosil bo'lishi aniqlangan.
- Kompleks birikmalarning tuzilishi va xossalari: Rentgen struktura analizlari, SEM-EDX, termogravimetriya, differensial termik analiz, kvant-kimyoviy hisoblashlar yordamida komplekslarning tarkibi, tuzilishi, termik va termodinamik barqarorligi o'rganilgan. Molekulalararo o'zaro ta'sirlar va kristallardagi qadoqlanish tahlil qilingan.
- Biologik faollik va katalitik faollik: Sintezlangan komplekslarning antimikrob faolligi baholangan. [Cu3L32Cl6] kompleksi GFP sintezida samarali katalizator sifatida ishlatilganligi aniqlangan.