O‘zbekistonda harbiy-vatanparvarlik harakatini tashkil etishning ijtimoiy-falsafiy masalalari

Ushbu dissertatsiya avtoreferati Oʻzbekistonda harbiy-vatanparvarlik harakatini tashkil etishning ijtimoiy-falsafiy masalalarini tadqiq etadi. Unda Oʻzbekistonning geosiyosiy oʻrni, harbiy-vatanparvarlikning milliy mudofaa va xavfsizlikdagi oʻrni, shuningdek, xorijiy davlatlar tajribasi va Oʻzbekiston yoshlarining harbiy-vatanparvarlikka munosabati tahlil qilingan.

Asosiy mavzular

KIRISH: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, Oʻzbekiston Respublikasi siyosati bilan bogʻliqligi, xalqaro tajribalar tahlili va tadqiqotning usullari bayon etilgan.
Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahon geosiyosiy vaziyatidagi oʻzgarishlar, harbiy-vatanparvarlik harakatining milliy mudofaadagi oʻrni va Oʻzbekistonda bu sohada olib borilayotgan ishlar hamda mavjud ilmiy tadqiqotlarning tahlili asosida mavzuning dolzarbligi koʻrsatib berilgan.
Tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishi-ning ustuvor yoʻnalishlariga mosligi: Tadqiqotning “Axborotlashgan jamiyat va demokratik davlatni ijtimoiy, huquqiy, iqtisodiy, madaniy, ma'naviy-ma'rifiy rivojlantirishda innovatsion g'oyalar tizimini shakllantirish va ularni amalga oshirish yoʻllari” dasturi doirasida bajarilganligi ta'kidlangan.
Muammoning oʻrganilganlik darajasi: Qadimgi davrlardan boshlab harbiy-vatanparvarlik masalasi falsafachilar va siyosatshunoslarning diqqat-e'tiborida bo'lgani, shu sohada amalga oshirilgan tadqiqotlar va ularning qamrovi haqida ma'lumot berilgan.
Tadqiqotning maqsadi: Oʻzbekistonda harbiy-vatanparvarlik tizimini tashkil etishning ijtimoiy-falsafiy masalalarini ochib berish.
Tadqiqotning vazifalari: Harbiy-vatanparvarlikni milliy mudofaa va xavfsizlikning muhim komponenti sifatida tashqi va ichki xavf-xatalardan himoya qilishdagi oʻrni, Oʻzbekistonda harbiy-vatanparvarlik tizimining huquqiy va institutsional tuzilmasi, uning amal qilish mexanizmlari, xorijiy davlatlar tajribasi va yoshlarning harbiy-vatanparvarlik kayfiyatini aniqlash kabi vazifalar belgilangan.
Tadqiqotning obyekti: Oʻzbekistondagi harbiy-vatanparvarlik tizimini tashkil etishga doir ijtimoiy jarayonlar.
Tadqiqotning predmeti: Oʻzbekistondagi harbiy-vatanparvarlik tizimini tashkil qilishga ta'sir koʻrsatuvchi institutsional, ijtimoiy, huquqiy, siyosiy va iqtisodiy omillar.
Tadqiqotning usullari: Komparativistik tahlil, vorisiylik, tarixiylik tamoyillari, qiyosiy tahlil, tizimli yondashuv, mantiqiylik va germenevtika usullaridan foydalanilgan.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Globallashuv sharoitida harbiy-vatanparvarlik tizimini mustahkamlash, milliy mudofaa va xavfsizlikning muhim komponenti sifatida yoshlarda vatanparvarlik tuygʻusini shakllantirish, Oʻzbekistonda harbiy-vatanparvarlik tizimining huquqiy va institutsional tuzilmasini analiz va sintez qilish hamda yoshlarning axborot makonidagi dunyoqarashini shakllantirish imkoniyatlari ochib berilganligi ilmiy yangiligi sifatida koʻrsatilgan.
Tadqiqotning amaliy natijasi: Dissertatsiya materiallaridan Oʻzbekiston oliy oʻquv yurtlari va harbiy tayyorgarlik sohasida foydalanish mumkinligi hamda ma'naviy-ma'rifiy tadbirlarni tashkil etishda qoʻllash mumkinligi haqida ma'lumot berilgan.
Tadqiqot natijalarining ishonchliligi: Respublika va xalqaro miqyosdagi ilmiy konferensiyalar, jurnallarda chop etilgan maqolalar va amaliyotda joriy etilgan natijalar asosida ishonchliligi ta'kidlangan.
Tadqiqot natijalarining ilmiy va amaliy ahamiyati: Harbiy-vatanparvarlik tizimining ilk bor yaxlit holda ijtimoiy, huquqiy va institutsional nuqtayi nazardan tahlil etilganligi va xorijiy tajribani qoʻllash boʻyicha takliflar ishlab chiqilganligi ilmiy ahamiyati, materiallarining respublika idoralari va ta'lim muassasalarida foydalanish mumkinligi amaliy ahamiyati sifatida koʻrsatilgan.
Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Dissertatsiya natijalari asosida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, Oʻzbekiston Milliy tiklanish demokratik partiyasi markaziy kengashi faoliyatida hamda boshqa idoralarda foydalanilganligi haqida ma'lumot berilgan.
Tadqiqot natijalarining aprobatsiyasi: Tadqiqot natijalarining 4 ta xalqaro va 5 ta respublika miqyosidagi ilmiy-amaliy anjumanlarda taqdim etilganligi va aprobatsiyadan oʻtkazilganligi bayon etilgan.
Tadqiqot natijalarining e'lon qilinganligi: Dissertatsiya mavzusi boʻyicha jami 17 ta ilmiy ish, jumladan 6 ta maqola (4 tasi respublika va 2 tasi xorij jurnallarida) eʼlon qilinganligi haqida ma'lumot berilgan.
DISSERTATSIYANING ASOSIY MAZMUNI: Kirish qismida mavzuning dolzarbligi, Oʻzbekistonning ustuvor yoʻnalishlariga bogʻliqligi, xorijiy ilmiy tadqiqotlar sharhi, ishning maqsad va vazifalari, tadqiqotning obyekti va predmeti, usullari, ilmiy yangiligi, amaliy natijalari, ishonchliligi, ilmiy-amaliy ahamiyati, joriy qilinishi, eʼlon qilinishi va tuzilishi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, harbiy-vatanparvarlik konsepsiyasi, uning falsafiy asoslari, inson ma'naviy dunyoqarashidagi oʻrni, davlat va jamiyat taraqqiyotidagi ahamiyati, harbiy-vatanparvarlikka olib boruvchi omillar, milliy gʻurur, oʻzlikni anglash, jamoaviy birdamlik va fuqarolik burchi kabi tushunchalar tahlil qilingan.
Harbiy-vatanparvarlik tizimining huquqiy va institutsional asoslari: Oʻzbekistondagi harbiy-vatanparvarlik tizimining huquqiy va institutsional asoslari, jumladan, Konstitutsiyaviy meʼyorlar, qonunlar, prezident farmon va qarorlari tahlil qilingan. Mamlakatimizda harbiy-vatanparvarlikni rivojlantirishga qaratilgan chora-tadbirlar, tashkilotlar va muassasalarning roli koʻrib chiqilgan.
Xorijiy tajribada harbiy-vatanparvarlik tizimlari: Amerika Qoʻshma Shtatlari, Xitoy Xalq Respublikasi va Rossiya Federatsiyasidagi harbiy-vatanparvarlik tizimlari va ularning asosiy loyihalari, tajribalari tahlil qilingan. Jumladan, AQShdagi Amerika Legioni, Xitoydagi harbiy-vatanparvarlik lagerlari va Rossiyadagi yoshlar harbiy klublari faoliyati misol qilib keltirilgan.
Yoshlarning harbiy xizmatga munosabati: Oʻzbekistonda oʻtkazilgan soʻrovnoma natijalariga koʻra, yoshlarning aksariyati harbiy xizmatni milliy burch deb hisoblashi, baʼzilari esa shaxsiy qaror sifatida koʻrishi va ozchilik qismi esa uni qiyin vazifa deb baholashi haqida maʼlumot berilgan.
Vatan himoyasiga doir qadriyatlar: Jamiyatda shijoat, jasorat, vatanga sadoqat va jamoaviylik kabi qadriyatlarning ahamiyati tahlil qilingan. Jumladan, Mir Alisher Navoiyning "Mahbub ul-quлуб" asari asosida muje'stivo, jasorat va fidoyilik kabi tushunchalar izohlangan.
Xulosa: Oʻzbekistonda harbiy-vatanparvarlik harakatini rivojlantirish masalalari boʻyicha olib borilgan tadqiqotdan kelib chiqib, harbiy-vatanparvarlikning milliy mudofaa va xavfsizlik tizimining muhim ijtimoiy-falsafiy asosi ekanligi, uning huquqiy va institutsional asoslarining shakllanganligi hamda xorijiy tajribalardan foydalanish istiqbollari haqida xulosalar chiqarilgan.