Inson kapitalini rivojlantirishning mintaqaviy xususiyatlari (Xorazm viloyati misolida)
Ushbu tadqiqot Xorazm viloyatida inson kapitalini rivojlantirishning mintaqaviy xususiyatlarini tahlil qilishga bag'ishlangan bo'lib, unda inson kapitalining iqtisodiy o'sishga ta'siri, uni shakllantirish omillari va rivojlantirish yo'nalishlari SEM modeli va K-means klasterlash usuli yordamida o'rganilgan. Tadqiqotda viloyat shaharlari va tumanlarining inson kapitali darajasi bo'yicha tasnifi berilgan va kelajak uchun prognozlar ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Inson kapitali nazariyasining asosiy yoʻnalishlari: Inson kapitali nazariyasining rivojlanish bosqichlari, uning qiymatini baholash, undan foydalanish imkoniyatlarini aniqlash hamda ijtimoiy-iqtisodiy tizimlarda rivojlanishini ta'minlovchi chora-tadbirlarni ishlab chiqish muhokama qilinadi. Jahon banki, Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti, BMT Taraqqiyot dasturi kabi yirik tashkilotlarning inson kapitaliga oid ta'riflari keltirilgan.
- Xorazm viloyatida inson kapitali va ijtimoiy kapital tushunchalarining ta'rifi: Jahon banki va xalqaro tashkilotlar tomonidan ilgari surilgan inson kapitali konsepsiyasini milliy strategiyalar va O'zbekiston Respublikasi qonunchiligida mustahkamlangan huquqiy asoslar bilan uygʻun holda tatbiq etishning huquqiy va uslubiy jihatlari ko'rib chiqilgan. Xorazm viloyati mahalliy budjetidan ta'lim, sog'liqni saqlash hamda aholi bandligini ta'minlash xarajatlari tahlil qilingan.
- Xorazm viloyatida inson kapitalini rivojlantirishning asosiy omillari tahlili: Mintaqada inson kapitalini rivojlantirish koʻrsatkichlari tahlili, inson kapitali omilining mintaqa iqtisodiy rivojlanishiga bevosita hamda boshqaruv va institutsional sifat, ekologik sifat, infratuzilma rivojlanishi omillari orqali bilvosita ta'sir darajalarini aniqlovchi SEM (Structural Equation Modeling) modellari, shuningdek, mintaqani inson kapitali koʻrsatkichlari asosida K-means klasterlash usuli boʻyicha tasnifi tadqiq qilingan.
- Xorazm viloyatida inson kapitalini rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlari va istiqbollari: Mintaqa yalpi hududiy mahsulot hajmiga inson kapitalini ifodalovchi koʻrsatkichlarni uzoq va qisqa muddatli ta'sirini aniqlash maqsadida ARDL modellari ishlab chiqilgan. Shuningdek, mintaqa inson kapitalini ifodalovchi asosiy koʻrsatkichlarining oʻrta muddatga moʻljallangan prognoz qiymatlari ham ishlab chiqilgan.