Ijtimoiy boshqaruv jarayonlarini optimallashtirishda identiklik va fraktal yondashuv nisbati
Ushbu avtoreferat Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat siyosati va boshqaruvi akademiyasi tomonidan tayyorlangan. Unda Musurmanov Nodirbek Abdugʻaniyevichning "Ijtimoiy boshqaruv jarayonlarini optimallashtirishda identiklik va fraktal yondashuv nisbati" mavzusidagi falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi haqida ma'lumot beriladi. Avtoreferatda tadqiqotning dolzarbligi, maqsadi, vazifalari, ilmiy yangiligi, amaliy ahamiyati va tadqiqot natijalarining tatbiqi yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqot mavzusining dolzarbligi va zarurati: Dunyoda kechayotgan ijtimoiy-siyosiy va sotsial-iqtisodiy oʻzgarishlar davlat va jamiyat boshqaruviga ta'sir ko'rsatishi, xususan, ijtimoiy davlatning rivojlanishi, demokratik boshqaruv tizimi, iqtisodiy barqarorlik, inson huquqlarining ta'minlanishi, fuqarolik jamiyatining rivoji, aholining siyosiy-huquqiy madaniyati, fuqarolik pozitsiyasining shakllanishi va ijtimoiy boshqaruvning rivoji muhimligi ta'kidlanadi. Yangi Oʻzbekistonda ijtimoiy boshqaruv jarayonlariga e'tibor qaratilib, jamiyatni demokratlashtirish va milliy ma'naviy qadriyatlar uyg'unligida islohotlarni jadallashtirish zarurati qayd etiladi. Ijtimoiy boshqaruv jarayonlarini optimallashtirishda identiklik va fraktal yondashuv nisbati mexanizmlarini realizatsiyasi hamda takomillashtirish tizimli ravishda sotsiologik tadqiq etishga imkon beruvchi kategorial va metodologik apparatni takomillashtirish zarurligi ko'rsatilgan.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Ijtimoiy boshqaruv tendensiyalarining mamlakatimiz hayotida yanada mustahkamlanishi, jamiyatda huquqiy madaniyatning yuksalishi, jamoatchilik nazoratining kuchayishi hamda vatanparvarlikning rivojlanishi mahalla hududida "sinergetik effekt" hodisasini yuzaga keltirishi asoslab berilgan. Ijtimoiy boshqaruv jarayonlarini optimallashtirishda an'anaviy sotsiologik yondashuvlarni fraktal modellashtirish bilan uyg'unlashtirish orqali mahalla tizimining mikro va makro darajadagi oʻzaro bog'liqligi sotsiologik ochib berilgan. Identiklik va fraktal yondashuv nisbatini matematik modellashtirish yordamida ijtimoiy boshqaruv tizimlarining kasbiy, sotsial va ma'naviy samaradorlik indeksi ishlab chiqilgan hamda to'rt o'lchovli sotsiologiyanazariyasining shakllanishi asoslangan. Fraktal yondashuv va identiklikni uyg'unlashtirish asosida ijtimoiy boshqaruvning ko'p darajali (polilevel) va oʻzaro bog'liq (interdepensiya) tarmoq tuzilmalari ijtimoiy barqarorlik modellarining yo'lga qo'yilishi sotsiologik asoslangan.
- Tadqiqotning amaliy natijalari: Jamiyatimizda ijtimoiy boshqaruv omilining shakllanishi, rivoji va yanada sayqallanib borishi yuzasidan ilmiy xulosa va takliflar ishlab chiqilgan. Ijtimoiy boshqaruv jarayonlarini optimallashtirish modellarining integratsiyalashuv xususiyatlari aniqlangan, identiklikning ijtimoiy-statistik koʻrsatkichlari ekspert baholash metodikasi sifatida taklif etilgan. Fraktal yondashuv yordamida ijtimoiy boshqaruv tizimlarini modellashtirish, ularning har bir boʻgʻini o'z ichida va butun tizim bilan uygʻunlikda ishlashini ta'minlashi va identiklik tamoyiliga asoslangan holda tashkilot yoki boshqaruv strukturasi ichidagi muvofiqlik, qadriyatlar birligi va maqsadlar uyg'unligi oshirilishi aniqlangan. Fraktal yondashuvning ijtimoiy boshqaruvni optimallashtirish jarayonlariga ta'siri oʻrganilgan boʻlib, ta'sir etuvchi subyekt va manbalari aniqlangan.