Selen va marganes kirishma atomlari bilan legirlangan kremniydagi avtotebranishlar

Ushbu dissertatsiya avtoreferati Oʻzbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi tomonidan tasdiqlangan "Selen va marganes kirishma atomlari bilan legirlangan kremniydagi avtotebranishlar" mavzusidagi ilmiy tadqiqot ishini oʻz ichiga oladi. Tadqiqotda yarimoʻtkazgich materiallarda, xususan, kremniyda selen va marganes kabi kirishma atomlari bilan legirlash natijasida hosil boʻladigan avtotebranish jarayonlari oʻrganilgan. Ishda yangi texnologiyalar ishlab chiqilgan, avtotebranishlarning fizik mexanizmlari tahlil etilgan hamda ushbu hodisalarni amaliyotda qoʻllash imkoniyatlari koʻrsatilgan. Tadqiqot natijalari asosida fizik kattaliklarni oʻlchovchi datchiklar va qattiq jism generatorlarini yaratish mumkinligi ta'kidlangan. Dissertatsiya Oʻzbekiston Respublikasi fan va texnologiyalarini rivojlantirishning ustuvor yoʻnalishlariga mos keladi va kelajakda elektronika sanoatining rivojlanishiga hissa qoʻshadi.

Asosiy mavzular

• Avtotebranish jarayonlarining fizik mexanizmi: Tadqiqotda kremniyga selen va marganes kirishma atomlari qoʻshilishi natijasida yuzaga keladigan avtotebranish jarayonlarining fizik mexanizmi batafsil oʻrganilgan. Bir jinsli boʻlmagan yarimoʻtkazgich modeli asosida bu hodisalarning tabiatini tushuntirishga harakat qilingan.
• Kremniyni legirlash texnologiyasi: Dissertatsiyada selen va marganes atomlari bilan legirlangan kremniy namunalarini olish uchun ikki bosqichli diffuzion texnologiya ishlab chiqilgan. Ushbu texnologiya orqali yarimoʻtkazgich materiallarda nanoklasterlar hosil qilib, ularning elektrofizik xossalari oʻzgartirilgan.
• Avtotebranishlarning amaliy qoʻllanilishi: Tadqiqot natijalari asosida avtotebranish jarayonlaridan foydalanib, amplituda-chastotali chiqishga ega datchiklar va qattiq jism generatorlarini yaratish imkoniyatlari koʻrsatilgan. Ushbu qurilmalar turli fizik kattaliklarni oʻlchashda va signallarni uzatishda qoʻllanilishi mumkin.