Механика
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tavsiya etilgan "Fizika va uni o'qitish metodikasi" kafedrasi materiallari asosida tuzilgan. Unda mexanika bo'limi bo'yicha ma'ruzalar matni keltirilgan. Kitob oliy o'quv yurtlari talabalari uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Kinematika: Moddiy nuqta, traektoriya, yo'l va ko'chish, to'g'ri chiziqli tekis harakat, tezlik va uning birligi, yo'l va tezlik grafiklari kabi kinematikaning asosiy tushunchalari o'rganiladi.
- To'g'ri chiziqli notekis harakat: O'rtacha tezlik, oniy tezlik, tezlanish va uning birligi, notekis harakatda tezlik va vaqt orasidagi bog'lanish, hamda uning grafigi kabi masalalar ko'riladi.
- Aylana bo'ylab harakat: Moddiy nuqtaning aylana bo'ylab harakati, aylanish davri va chastotasi, aylana bo'ylab tekis harakat, burchak tezlik va chiziqli tezlik orasidagi bog'lanish masalalari o'rganiladi.
- Dinamika qonunlari: Nyutonning birinchi, ikkinchi va uchinchi qonunlari, tabiat kuchlari, harakat miqdori va uning saqlanish qonuni kabi dinamikaning asosiy qonunlari bayon etiladi.
- Tortishish maydonidagi harakat: Butun olam tortishish qonuni, Yer sirti yaqinidagi gravitatsion maydon, planetalar harakati uchun Kepler qonunlari kabi mavzular yoritiladi.
- Ish va energiya: Ish, energiya va quvvat, skalyar ko'paytma, kinetik va potensial energiya, prujinaning potensial energiyasi kabi tushunchalar ko'rib chiqiladi.
- Qattiq jism mexanikasi: Qattiq jism aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi, inersiya momenti, aylanma harakat qilayotgan jismning kinetik energiyasi masalalari o'rganiladi.
- Suyuqliklar mexanikasi: Gaz va suyuqliklarda bosim, uzluksizlik tenglamasi, yopishqoqlik, Puazeyl tenglamasi kabi mavzular yoritiladi.
- Tebranma harakat: Garmonik tebranishlar, tebranish amplitudasi, chastotasi va fazasi, matematik va fizik mayatnik, garmonik harakatda energiya masalalari ko'rib chiqiladi.
- Akustika: Tovushning tabiyati, Qattiq jism, suyuqlik va gazlarda tovushning tarqalishi, Tovush tezzligi, Tovushning intensivligi, Akustik rezonans, Akustikada Doppler effekt, Ultra- va infra tovush masalalari ko'rib chiqiladi.