Реология Полимеров
Ushbu kitob reologiya faniga bag'ishlangan bo'lib, u real jismlarning deformatsiya xususiyatlarini, ularga ta'sir etuvchi mexanik kuchlanishlarni va bu kuchlanishlar natijasida yuzaga keladigan deformatsiyalarni o'rganadi. Reologiya nafaqat elastik va plastik deformatsiyalarni, balki vaqt o'tishi bilan sodir bo'ladigan o'zgarishlarni ham qamrab oladi. Kitobda polimerlar, dispers sistemalar, metallar, oziq-ovqat mahsulotlari va biologik suyuqliklar kabi turli materiallarning reologik xususiyatlari batafsil tahlil qilingan. Shuningdek, kitob reologik modellarni, jumladan, viskoelastik, plastik va nьyuton bo'lmagan suyuqliklarni, ularning xususiyatlarini va amaliyotda qo'llanilishini o'rganadi. Vibratsion reologiya, elektr va magnit maydonlar ta'siri, mikrosuyuqliklar va boshqa maxsus mavzular ham batafsil yoritilgan. Polimerlar reologiyasi molekulyar tuzilish va molekulyar og'irlikning reologik xususiyatlarga ta'sirini o'rganishga bag'ishlangan. Kitob reologik tadqiqotlarning amaliy ahamiyatini ta'kidlab, turli texnologik jarayonlarda materiallarni standartlashtirish, nazorat qilish va optimallashtirish imkoniyatlarini ko'rsatib beradi.
Asosiy mavzular
- Reologiya asoslari: Reologiya fanining ta'rifi, uning vazifalari va tadqiqot ob'ektlari. Kuchlanish va deformatsiya o'rtasidagi bog'liqlik, reologik holat tenglamasi (RHT). Materiallarning reologik xususiyatlariga ta'sir etuvchi omillar.
- Reologik modellar: Elastik jism modeli (Guk qonuni), viskoz suyuqlik modeli (Nьyuton qonuni). Viskoelastik modellar (Maksvel modeli, Kelvin-Foyxt modeli), plastik jism modeli (Shvedov-Bingam modeli). Nьyuton bo'lmagan suyuqliklar modellari.
- Viskoelastiklik: Viskoelastiklik hodisasi, relaksatsiya va o'rmalash. Relaksatsiya spektri. Viskoelastiklikning turli namoyon bo'lishlari (qayishqoqlik, elastiklik xotirasi).
- Polimerlar reologiyasi: Polimerlarning molekulyar tuzilishi va molekulyar og'irligining reologik xususiyatlarga ta'siri. Polimer eritmalarining va qotishmalarining reologiyasi. Shisha o'tish va kristallanishning reologik jihatlari.
- Dispers sistemalar reologiyasi: Dispers sistemalarning strukturasi. Strukturani buzish va tiklash jarayonlari. Vibroreologiya, elektr va magnit maydonlar ta'siri.
- Amaliy reologiya: Reologik tadqiqotlarning texnologik jarayonlarni optimallashtirish, material sifatini nazorat qilish va yangi materiallar yaratishdagi roli. Turli sohalarda reologik usullarning qo'llanilishi.