Лазеры

Ushbu referat lazerlar, ularning turlari, ishlash prinsiplari va qo'llanilishiga bag'ishlangan. Referat lazerlarning yaratilish tarixidan boshlanadi va ularning asosiy xususiyatlari - monoxromatiklik, kogerentlik va yuqori yo'nalishlilikni ta'kidlaydi. Keyin lazerlarning turli xil turlari, jumladan, gaz lazerlari (geliy-neon lazerlari), qattiq jismli lazerlar (rubin lazerlari) va yarimo'tkazgichli lazerlar batafsil ko'rib chiqiladi. Gaz lazerlarining ishlash prinsipi, undagi atomlarning energetik darajalari va inversiya yaratish usullari tushuntiriladi. Rubin lazerlaridagi xrom ionlarining roli va ularning optik nasos yordamida qo'zg'atilish jarayonlari ko'rsatiladi. Shuningdek, yarimo'tkazgichli lazerlardagi inversiya yaratish usullari va rekombinatsiya jarayonlari ham yoritilgan. Referat lazerlarning ilmiy tadqiqotlar, sanoat, tibbiyot va axborot texnologiyalari sohalaridagi keng qo'llanilishini misollar bilan keltirib o'tadi. Xususan, lazerli printerlar, optik xotira qurilmalari va lazerlarning hisoblash texnikasidagi roli batafsil tavsiflanadi.

Asosiy mavzular

Lazerlarning yaratilish tarixi va asosiy xususiyatlari: Lazerlarning yaratilish tarixi 20-asrning o'rtalariga borib taqaladi. Dastlabki lazerlar kvant mexanikasi asosida yaratilgan bo'lib, elektromagnit nurlanishning optik diapazonida ishlagan. Lazerlarning asosiy xususiyatlari - monoxromatiklik (faqat bir to'lqin uzunligida nurlanish), kogerentlik (nurlanish to'lqinlarining fazalari mosligi) va yuqori yo'nalishlilik (nurlanishning kichik burchak ostida tarqalishi).
Gaz lazerlari (Geliy-Neon lazerlari): Gaz lazerlari gaz muhitida inversiya yaratish orqali ishlaydi. Geliy-neon lazerlarida geliy va neon gazlarining aralashmasi ishlatiladi. Gazdagi atomlarning to'qnashuvi natijasida neon atomlari qo'zg'aladi va inversiya hosil bo'ladi. Nurlanish 0.63 mkm to'lqin uzunligida hosil bo'ladi.
Qattiq jismli lazerlar (Rubin lazerlari): Rubin lazerlari rubin kristalida xrom ionlarining qo'zg'alishi orqali ishlaydi. Optik nasos yordamida xrom ionlari yuqori energetik darajaga o'tkaziladi va inversiya yaratiladi. Nurlanish qizil rangda bo'ladi (0.694 mkm).
Yarimo'tkazgichli lazerlar: Yarimo'tkazgichli lazerlar yarimo'tkazgich materialda elektron va teshiklarning rekombinatsiyasi natijasida nurlanish hosil qiladi. Inversiya yarimo'tkazgichning p-n o'tish joyida yaratiladi. Ushbu lazerlar ixchamligi va samaradorligi bilan ajralib turadi.
Lazerlarning qo'llanilishi: Lazerlar fanning turli sohalarida, sanoatda, tibbiyotda va axborot texnologiyalarida keng qo'llaniladi. Lazerlar materiallarni kesish, payvandlash, o'lchash, ma'lumotlarni saqlash (optik xotira), printerlar va tibbiyotda (jarrohlik amaliyotlari) ishlatiladi.