Методология научного творчества
Ushbu kitob oliy o'quv yurtlari talabalari uchun mo'ljallangan "Ilmiy ijod metodologiyasi" kursining ma'ruzalar matnidir. Unda ilmiy tadqiqot va loyihalash metodologiyasi, fundamental tushunchalar, tadqiqot metodlari, ilmiy bilimlarning me'yorlari va texnik ob'ektlarni o'rganish masalalari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Kurs predmeti. Asosiy tushunchalar: Ilmiy tadqiqot metodologiyasi fani, bilish metodlari, texnik bilimlar tahlili, tadqiqot ishlarini tashkil etish shakllari va ilmiy bilimlarni aniqlash haqida ma'lumot beriladi.
- Ilmiy faoliyat metodologiyasining dastlabki tushunchalari: Texnika, mehnat va inson munosabatlarini o'rganish, tadqiqotchilar oldida turgan metodologik qiyinchiliklar va mutaxassislarning malaka tavsiflarini aniqlash usullari bayon etiladi.
- Obyektlarni tadqiq qilishning eksperimental usullari afzalliklari va kamchiliklari: Eksperimental tadqiqotlar oddiyligi, aniqligi, funksional bog'liqlikni o'rnatish imkoniyati va olingan natijalarni boshqa ob'ektlarga tarqatish mumkin emasligi kabi jihatlari ko'rib chiqiladi.
- Tahliliy tadqiqot usullari: Statik va dinamik tenglamalarni olish usullari, fizik va kimyoviy jarayonlarni tahlil qilish, apparatlar konstruksiyasi va ishlov beriladigan moddalar tavsiflarini hisobga olish yoritilgan.
- Ilmiy bilimlarning me'yorlari: Gumanitar fanlar, ob'ektlarda ta'sir etuvchi elementlar, matematiklashtirish, empirik qonuniyatlar va ilmiy izlanishlarning xususiyatlari bayon etiladi.
- Geterogen va gomogen muhitni o'rganish: O'zgaruvchan muhit, yoyilish, tebranish, boshlang'ich va chegara shartlari, bir fazali va ko'p fazali muhitlar, gipoteza va qonunlar, shuningdek, gomogen muhitni tushuntirish berilgan.
- Texnik ob'ektlarni tadqiq qilish muammosining barqarorligi va to'g'riligi: Masalaning yechimi yagonaligi, doimiyligi, kichik o'zgarishlar, elektrotexnika, chiziq yoki elektr zanjiri va fizik jarayonlarning matematik tavsifi ko'rsatilgan.
- Radioaktiv parchalanish va atom yadrosini bo'linish: Yuqori energiyali nurlanish ta'siri, materiallarning radiatsiya qarshiligi, yutilish, radioaktiv parchalanish qonuni va uning qo'llanilishi keltirilgan.