Экспрессивный синтаксис

Ushbu kitob L.V. Xoʻjayeva tomonidan yozilgan “Ekspressiv sintaksis” kursining matnli ma’ruzalaridan iborat. Kitob filologiya fakulteti talabalari uchun moʻljallangan boʻlib, unda rus tilidagi ekspressiv sintaksisning nazariy va amaliy masalalari koʻrib chiqiladi. Kitobda sintaktik konstruksiyalarning ekspressivligi, uslubiy xususiyatlari, ularning turlari va vazifalari tahlil qilinadi. Ma'ruzalar matnida pedagogik texnologiyalar asosida har bir mavzuga doir asosiy savollar ajratib ko'rsatilgan, sxemalar va jadval tuzilgan, idenitiv o'quv maqsadlari va nazorat topshiriqlari belgilangan. Ma'ruza matnlaridan «Sintaksis» mavzusiga oid darslarda va mustaqil ishlarda foydalanish mumkin.

Asosiy mavzular

Ekspressiv sintaksisga kirish: Kursning maqsad va vazifalari, ekspressivlik kategoriyasi, tilning ifodali vositalari, emotsionallik va ekspressivlik, rus tilida ekspressivlikni ifodalash usullari, formal resurslar va formal ifodalanmagan ekspressivlik haqida ma'lumot beriladi.
Ifodalilik tushunchasi. Ekspressivlik va emotsionallik: Ifodalilik va ekspressivlik tushunchalari, ularning emotsionallikdan farqi, ekspressivlikning mohiyati va ifoda usullari, shuningdek, rus tilidagi ekspressiv vositalar ko'rib chiqiladi.
Til sintaksisi va nutq sintaksisi: Til va nutq tushunchalari, ularning sintaksisdagi farqi, jonli so‘zlashuv nutqining adabiy tilga ta’siri bilan bog‘liq jarayonlar tahlil qilinadi.
Rus tilida ekspressivlikni ifodalash usullari: Rus tilida ekspressivlikni ifodalash usullari, leksik va sintaktik sathlarda ifoda vositalari, formal va formal ifodalanmagan resurslar tahlil qilinadi.
So'z birikmasining ekspressivligi muammolari: Soʻz birikmasi ekspressivligi muammolari, soddalashtirish, qayta qurish, pleonazm hodisalari, analitizmning rus tilida koʻrinishi koʻrib chiqiladi.
Sintaktik qayta qurish: Sintaktik qayta qurish tushunchasi, uning boshqa hodisalardan farqi, namunalari va lingvistik xususiyatlari tahlil qilinadi.
Sintaktik soddalashtirish: Sintaktik soddalashtirish, pleonazm, ularning sabablari va oqibatlari tahlil qilinadi.
Kommunikativlar va relyativlar: Kommunikativ va relyativ birliklar tushunchalari, ularning xususiyatlari va vazifalari yoritiladi.
Gapning dolzarb bo'linishi va ekspressivligi: Gapning dolzarb bo'linishi, to'g'ri va teskari so'z tartibi hamda ularning ekspressiya yaratishdagi roli ko'rib chiqiladi.
Ekspressivlikni yaratishda so'z tartibining roli: So'z tartibining turlari, inversiyaning ekspressivligi, so'z tartibining stilistik xususiyatlari va nutqqa ta'siri yoritiladi.
To'liqsiz gaplar - ekspressivlik vositasi sifatida: To'liqsiz gaplar, ularning turlari, to'liq gaplardan farqi va ekspressivlikni yaratishdagi ahamiyati tahlil qilinadi.
Matnni segmentlash: Matnni segmentlash tushunchasi, segmentlash usullari, segmentlangan konstruksiyalarning roli yoritiladi.
Parcellatsiya: Parcellatsiya tushunchasi, parcellangan konstruksiyalarning xususiyatlari, ularning nutqdagi vazifasi tahlil qilinadi.
Qo'shish konstruksiyalari: Qo'shish konstruksiyalari, ularning turlari, xususiyatlari, qo'shish konstruksiyalarining parcellatsiya va boshqa hodisalardan farqi yoritiladi.
Davr: Davr tushunchasi, davrning tuzilishi va nutqdagi vazifasi ko'rib chiqiladi.