Soyabonguldoshlar oilasining foydali vakillari

Maqolada soyabonguldoshlar oilasiga mansub o'simliklar, xususan ziraning foydali xususiyatlari va turlari haqida ma'lumot berilgan. Ziraning O'rta Osiyo xalqlari uchun qadimdan ma'lumligi, uning turli xil meditsina, parfyumeriya va oziq-ovqat sanoatida ishlatilishi ta'kidlangan. Maqolada O'zbekistonda tarqalgan ziraning 9 turi, ularning botanik tavsifi, xalq tabobatida qo'llanilishi, kimyoviy tarkibi va iste'mol qilish usullari haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, ziraning ozuqaviy qiymati, undagi vitaminlar, minerallar va boshqa foydali moddalar miqdori jadval shaklida ko'rsatilgan.

Asosiy mavzular

Ziraning botanik tavsifi va tarqalishi: Soyabonguldoshlar oilasi, ziraning turlari (oddiy zira, qora zira va boshqalar), ularning tashqi ko'rinishi, o'sish joylari (tog' etaklari, o'rmon zonasi) va geografik tarqalishi (O'rta Osiyo, Yevropa, Afrika, Amerika, Avstraliya).
Ziraning kimyoviy tarkibi va ozuqaviy qiymati: Ziraning efir moylari (limonen, karvakrol, karvon), vitaminlar (A, B2, B3, B6, B9, B12, C, E, K), minerallar (kalsiy, temir, magniy, fosfor, kaliy, natriy, rux) va boshqa foydali moddalar (oqsil, yog', uglevod) miqdori.
Ziraning xalq tabobatida qo'llanilishi: Ziraning surunkali gastrit, enterokolit, sariq kasalligi, buyrak tosh kasalliklarida, meda-ichak yo'li funksiyasini kuchaytirishda, qorin dam bo'lganda yelni haydash uchun ishlatilishi. Ibn Sinoning zira haqidagi fikrlari, ziraning jigar va taloq kasalliklariga davo sifatida qo'llanilishi.
Qora ziraning xususiyatlari va qo'llanilishi: Qora ziraning efir moyi, kvarsetin, kamferol, izoramnetin va polienlar kabi moddalarni o'z ichiga olishi. Uning tinchlantiruvchi, meda shirasini ko'paytiradigan, balg'am ko'chiradigan, siydik va yel haydaydigan, surgi vosita sifatidagi xususiyatlari. Emizikli ayollarda sutni ko'paytirish uchun damlamasi.
Ziraning iste'mol qilish usullari va ehtiyot choralari: Zirani ovqatga qaysi paytda solish kerakligi (suyuq taomlarga pishishiga yaqin, quyuq taomlarga guruch solinishidan oldin). Zirani meyoridan oshiq iste'mol qilishning zararli oqibatlari (rangning sarg'ayishi).