Ёдгорлик ва таъмирлаш тўғрисидаги тушунчалар тарихи

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan nashr etilgan bo'lib, arxitektura sohasiga oid ma'ruzalar matnidan iborat. Unda arxitektura yodgorliklarini ta'mirlash nazariyasi va amaliyoti, ularni o'rganish usullari, buzilish sabablari va mustahkamlash yo'llari kabi mavzular yoritilgan. Kitob talabalar va arxitektura sohasida faoliyat yuritayotgan mutaxassislar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

• Yodgorlik va ta'mirlash tushunchalari tarixi: Ushbu mavzuda yodgorliklarga bo'lgan munosabatning tarixiy evolyutsiyasi, turli davrlarda ta'mirlashga yondashuvlar, antik davrdan boshlab XIX asrgacha bo'lgan o'zgarishlar ko'rib chiqiladi.
• Zamonaviy ta'mirshunoslikning asosiy prinsiplari: Zamonaviy ta'mirlashning asosiy tushunchalari, yodgorlikning qiymati, turli qatlamlarga munosabat, muhitning ahamiyati va ta'mirlashning maqsadlari kabi masalalar muhokama qilinadi. Shuningdek konservatsiya, tuzatish, ta'mirlash va moslashtirish kabi amaliyotlar haqida so'z boradi.
• Ta'mirshunos me'morning faoliyatining maxsus turlari: Ta'mirchi-me'morning vazifalari, tarixiy yodgorliklarni, xiyobonlarni va san'at asarlarini ta'mirlash, yo'q bo'lib ketgan yodgorliklarni qayta qurish, ochiq muzeylar tashkil qilish kabi maxsus ko'nikmalarni talab etadigan faoliyat turlari yoritiladi.
• Yodgorliklarni yozma va og'zaki ma'lumotlar yordamida o'rganish: Yodgorliklarni o'rganishda yozma manbalar, arxiv hujjatlari va bibliografik izlanishlarning roli, shuningdek, grafik materiallar tahlili muhokama qilinadi.
• Yodgorliklarni o'lchash turlari: Yodgorliklarni o'lchashning turli usullari (sxematik, me'moriy, arxeologik, fotogrammetrik), ularning afzalliklari va kamchiliklari, hamda adabiy va grafik tasvirlash usullari ko'rib chiqiladi.
• Yodgorliklarda arxeologik tadqiq o'tkazish xususiyatlari: Arxeologik qazishmalar, madaniy qatlamlarni o'rganish, stratigrafiya va arxeologik topilmalarni qayd etish kabi arxeologik tadqiqotlarning o'ziga xos xususiyatlari yoritiladi.
• Yodgorliklarni tadqiq qilish jarayonida o'xshashmalardan foydalanish: Ta'mirlashda o'xshashmalardan (analoglardan) foydalanishning ahamiyati, ularni tanlash mezonlari va rekonstruksiya qilishda qo'llanilishi muhokama qilinadi.
• Ta'mirlash loyihalarini tuzish va ularni amalga oshirish: Ta'mirlash loyihalarini tayyorlash bosqichlari, loyiha tarkibi, ilmiy asoslash, ishchi loyihalarni ishlab chiqish va tasdiqlash, shuningdek loyihani amalga oshirish jarayoni yoritiladi.
• Xalq ustalarining tajribalari: Mahalliy xalq ustalarining ta'mirlash sohasidagi tajribalari, ularning ish uslublari, materiallardan foydalanishlari va kasbiy sirlari haqida ma'lumot beriladi.
• Yodgorliklarni buzilish sabablari: Yodgorliklarning buzilish sabablari (konstruktiv, tashqi ta'sirlar va boshqalar), shikastlanish turlari va ularni aniqlash usullari ko'rib chiqiladi.
• Yodgorliklarni mustahkamlash usullari: Yodgorliklarni mustahkamlashning turli usullari (poydevorni mustahkamlash, devorlarni mustahkamlash, gumbazlarni mustahkamlash va h.k.) batafsil bayon etiladi.
• Me'moriy yodgorliklarda muhandislik jihozlar: Me'moriy yodgorliklarda zamonaviy muhandislik jihozlarini (isitish, shamollatish, yoritish, konditsionerlik) loyihalash va o'rnatishning o'ziga xos xususiyatlari yoritiladi.