Yan Amos Komenskiyning maktabtizimi va ta’lim mazmuni
Ushbu referat Yan Amos Komenskiyning pedagogik qarashlari, ta'lim-tarbiya tizimi, maktablari va ularning tuzilishi, o'qitish metodlari, axloqiy tarbiya va intizomga oid fikrlariga bag'ishlangan. Referat Komenskiyning ta'lim sohasidagi merosini o'rganishning ahamiyatini ta'kidlaydi va uning g'oyalari zamonaviy pedagogika uchun ham dolzarbligini ko'rsatadi.
Asosiy mavzular
- Yan Amos Komenskiyning maktab tizimi va ta'lim mazmuni: Komenskiy maktablarni to'rt bosqichga bo'lgan: onalik maktabi, ona tili maktabi, lotin tili maktabi (gimnaziya) va akademiya. Har bir bosqichning vazifalari, o'qitiladigan fanlar va metodlar haqida ma'lumot berilgan. Komenskiy maktablarining turt turini yilning turt fasliga uxshatgan.
- Yan Amos Komenskiyning ta'lim-tarbiya tizimi: Komenskiyning ta'lim-tarbiya tizimi maktablarni turt boskichga bulgan edi: onalik, ona tili, lotin tili va akademiya: u ona tili maktabini kuyidagicha bulishini taklif etgan edi: bu maktabning doirasi va maksadi shundan iboratki, olti yoshdan (yoki un uch yoshgacha bulgan) xamma bolalar butun umr buyi zarur buladigan barcha narsalarni urganib olsinlar.
- Yan Amos Komenskiy oʻqitishning qoida va metodlari haqida: Komenskiy o'qitishning bir nechta asosiy qoidalarini belgilab bergan: onglilik va aktivlik, kursatmalilik, izchillik va sistemalilik, mashq qilish. O'qituvchi materialni to'g'ri taqsimlashi, o'qitishni nimadan boshlab nimaga olib borishni bilishi, yangi materialni avvalgisiga bog'lay olishi kerak.
- Axloqiy tarbiya: Komenskiy axloqiy tarbiyaga katta ahamiyat bergan. U axloqiy fazilatlarga donishmandlik, mardlik, matonatlik, odillik va sog'lom fikr yuritishni kiritgan. Maktab axloqiy tarbiyaning asosiy maskani bo'lishi kerak. Tarbiya jarayonida barcha yaxshi fazilatlarni e'tibordan qoldirmaslik lozim.
- Intizomni tarbiyalash vositalari: Intizom axloqiy tarbiyaning muhim qismi. Intizom o'rnatishdan maqsad nima ekanligini anglash zarur. Intizomni tartib buzuvchilarga nisbatan qo'llash kerak, lekin ularni tuzatish maqsadida. Intizomni tarbiyalash vositalariga shaxsiy namuna, tushuntirish, pand-nasihat, tanbeh berish va jazo kiradi.