Ўрта асрларда шаҳарларнинг пайдо бўлиши ва ривожланиши
Ushbu kurs ishida G'arbiy Yevropadagi o'rta asr shaharlarining paydo bo'lishi, rivojlanishi va kommunal harakatlari o'rganilgan. Unda shaharlarning shakllanish nazariyalari, senyorlar hukmronligi ostidagi sharoitlari, ozodlik uchun kurashlari va bu kurashning ijtimoiy-iqtisodiy hamda siyosiy natijalari tahlil qilingan. Kommunal harakatlarning shakllari, o'ziga xosliklari va yakuniy natijalari Yevropaning turli mintaqalari misolida ko'rib chiqilgan. Shaharlarning 'erkinliklar' huquqi, shahar tuzilmasi va uning tabaqalanishi, senyorlar bilan munosabatlari ham o'rganilgan.
Asosiy mavzular
- O'rta asr shaharlarining shakllanishi: Shaharlarning paydo bo'lishi sabablari, turli nazariyalar (romanistik, votchina, mark, burg, bozor), ijtimoiy-iqtisodiy omillar, hunarmandchilikning qishloq xo'jaligidan ajralib chiqishi, savdo-sotiqning rivojlanishi, demografik o'zgarishlar va geografik omillar kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
- Senyorlar hukmronligi ostidagi shaharlar: Shaharlarning feodal tuzumga bog'liqligi, senyorlarning shaharlar ustidan hukmronligi, shaharliklarning shaxsiy qaramligi, senyorlarning daromad manbai sifatida shaharlar, shaharlarning boshqaruv tuzilmasi, majburiyatlar va soliqlarni o'z ichiga oladi.
- Shaharlarning ozodlik uchun harakatlari: Kommunal harakatlarning mohiyati va sabablari, senyorlarga qarshi kurash shakllari (qo'zg'olonlar, savdolashuvlar, harbiy harakatlar), shaharlarning o'zini o'zi boshqarish huquqini qo'lga kiritish, turli mamlakatlarda (Fransiya, Italiya, Germaniya) kommunal harakatlarning o'ziga xosliklari va natijalari o'rganiladi.
- "Erkinliklar" huquqi: Shaharliklarning shaxsiy erkinligi, shaharga qochib kelgan dehqonlarning ozod bo'lishi, shaharliklarning huquqlari va imtiyozlari, shaharning sud, moliya va boshqaruv tizimi, shaharlarning tabaqalanishi (patritsiylar, hunarmandlar, kambag'allar) va ularning huquqlari, gildiya tizimi va uning ahamiyati muhokama qilinadi.