“Глобал экология”
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta maxsus taʼlim vazirligi tomonidan nashr etilgan boʻlib, Namangan Davlat Universitetida oʻqitiladigan "Ekologiya" faniga oid referatdir. Referat biologiya yoʻnalishi talabasi Abdulazizova Fazilatxon tomonidan tayyorlangan va "Global ekologiya" mavzusini yoritadi. Kitobda ekologik tizimlar, global ekologiya, organizm va muhit bogʻliqligi, hamda ekologiyaning muhandislik vazifalari kabi asosiy mavzular koʻrib chiqiladi. Shuningdek, ekotizimlar, biogeotsenoz, landshaft, biomlar va biosfera haqida maʼlumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Ekologik tizimlar: Ekologik tizimlar tushunchasi, ularning hajmi va chegaralanishi, ekotoplar, biogeotsenoz, landshaft, biom va biosfera kabi turlari, V.I.Vernadskiyning biosfera haqidagi taʼlimoti, organizmlarning atmosfera, gidrosfera va litosferadagi tarqalishi, cheklovchi omillar, birlamchi mahsuldorlik va biogeoen moddalar aylanishi.
- Global ekologiya: Global ekologiya piramidasi, ekologik tizimlarning fazo va vaqt oraligʻidagi cheklanishi, asosiy muhit toifalari (havo, suv, tuproq) va ularga mos ekologik tizimlar, V.N.Sukachevning biogeotsenoz taʼlimoti, biogeotsenoz va ekotizimlar oʻrtasidagi farq, ekotizimning holati va ekologik indikatorlar.
- Organizm va muhit bogʻliqligi: Organizm va muhit oʻrtasidagi bogʻliqlik, landshaftlar, bioetsonoz va ekotoplar, ekotizimlarning oʻzaro aloqalari (er-havo, tuproq va suv), Yer sayyorasining xususiyatlari, quruklik va okean oʻrtasidagi modda almashinuvi, biosferaning hosil boʻlishi.
- Ekologiyaning muhandislik vazifalari: Verdadskiyning ekologiya sohasidagi ishlari, tiriklikning yer yuzidagi jarayonlarga ta'siri, V.V. Dokuchaevning tuproq haqidagi ta'limoti, biosfera, biogen moddalar, atmosferadagi hayot, muhitning organizmlarga ta'siri.