Qarapayi’m so’ylew tiline ta’n seslik qubi’li’slar
Ushbu kitobda qoraqalpoq so'zlashuv tiliga xos bo'lgan fonetik xususiyatlar, tovushlarning tushib qolishi, o'rin almashishi, qo'shilib kelishi kabi hodisalar tahlil etiladi. Qoraqalpoq adabiy tilidan farqli ravishda, so'zlashuv tilida fonetik o'zgarishlar ko'proq uchraydi va bu kitob aynan shu farqlarni Sh.Seyitovning «Xalqabad» romani misolida yoritib beradi.
Asosiy mavzular
- Unlilar bilan bog'liq hodisalar: Eliziya (tovush tushishi), proteza (tovush qo'shilishi), epenteza (tovush orttirilishi), epiteza (tovush oxiriga qo'shilishi) kabi hodisalar tahlil qilinadi. Har bir hodisa uchun «Xalqabad» romanidan misollar keltirilgan.
- Undoshlar bilan bog'liq hodisalar: Metateza (tovush o'rin almashishi), gaplologiya (bo'g'in tushishi), undoshlarning tushib qolishi, geminatsiya (qo'shaloq undoshlar), substitutsiya (o'rinbosar undoshlar) kabi hodisalar ko'rib chiqiladi. Bu hodisalar ham roman misollarida yoritiladi.
- Adebiy va so'zlashuv tilining farqlari: Adabiy tilda fonetik qoidalar aniq belgilangan bo'lsa, so'zlashuv tilida bunday qoidalar erkinroq bo'ladi. Kitobda adabiy va so'zlashuv tillaridagi bu farqlar misollar orqali ko'rsatib beriladi.