Фотограмметрия ва суратларни дешифрлаш
Ushbu kitob yer usti fotogrammetriyasi bo'yicha ma'ruzalar to'plamini o'z ichiga oladi. Unda fotogrammetriyaning asosiy tushunchalari, usullari, asboblari va ularning qo'llanilishi, shuningdek, suratlar bilan ishlash texnikasi batafsil bayon etilgan. Kitob oliy o'quv yurtlari talabalari uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Kirish. Umumiy ma'lumotlar.: Fotogrammetriyaning mohiyati, vazifalari va rivojlanish tarixi, asosiy yo'nalishlari va qo'llanilish sohalari haqida ma'lumot beriladi.
- Markaziy proyeksiyalash asoslari.: Proyeksiyalash turlari, ideal ob'ektiv, yorug'likning to'g'ri chiziqda tarqalish qonuni, markaziy proyeksiyalashning geometrik xususiyatlari ko'rib chiqiladi.
- Ob'ektni hamda uning modelini kuzatish va tasvirlarni o'lchash.: Monokulyar va binokulyar ko'rish, ko'rish chuqurligi, perspektiva qonunlari, akkomodatsiya va konvergensiya, stereoskopik effekt kabi tushunchalar tahlil etiladi.
- Asosiy tavsiflar va hisob tenglamalari.: Ob'ekt nuqtasi koordinatalari tizimi, fotogrammetrik va geodezik koordinatalar, suratni orientirlash elementlari, stereotasvirga olish shartlari va ularning geometrik munosabatlari o'rganiladi.
- Tasvir orientatsiyasi. Koordinatlashtiruvchi belgilar.: Tasvir orientatsiyasi tushunchasi, ichki va tashqi orientirlash elementlari, kollinearlik sharti, gorizontal va qiya suratga olish holatlari, ularning matematik ifodalari bayon etiladi.
- Tayanч nuqtalari. Surat va ob'ekt nuqtalar orasidagi alokadorlik.: Tayanch nuqtalarining ahamiyati, ularning joylashuvi, uzoq-yaqinligi, burilish burchaklari, distorsiya va boshqa omillar ta'siri tahlil qilinadi.
- Fotogrammetriyadagi kameraal ishlar.: Kameraal ishlarning maqsadi, vazifalari, analitik, grafik va графомеханик usullari, ularning afzalliklari va kamchiliklari ko'rib chiqiladi.
- Еr ustki stereotopografik tasvirga tushirish anikligi.: Stereotopografik tasvirga tushirishning aniqligiga ta'sir etuvchi omillar, xatoliklar va ularni kamaytirish usullari o'rganiladi.
- Еr ustki fotogrammetriyaning topografiyadagi қўлланиши.: Fototeodolitlar, ularning turlari, tuzilishi, ishlatilish usullari, geodezik va fotolaboratoriya ishlari haqida ma'lumot beriladi.
- Еr ustki fotogrammetriyaning notopografik masalalarda қўлланиши.: Fotogrammetrik kameralar, fotogrammetrik usul, dinamik jarayon parametrlari, topografik masalalarni yechishda fotogrammetriyaning imkoniyatlari tahlil qilinadi.
- Aloҳиda olingan tasvirni taхlil kilish.: Aloҳиda tasvir parametrlari, koordinata tizimlari va orientirlash elementlari, nuqta va tўғri chiziklar haqida tushunchalar beriladi.
- Koordinatlar va nuqtalar.: Proyektiv nur bog'lamlari, aerofototasvir nuqtalarining fazoviy koordinatalari, to'g'ri proyektiv belgilash usuli ko'rsatilgan.
- Tasvir sifatiga ta'sir etuvchi оmillar.: Surat masshtabi, funksiyaning chegaraviy qiymatlari, masshtabli buzilishlar, cheksiz uzoqlashgan nuqta holati kabi omillar tahlil etiladi.
- Tasviriy suratlarni transformatsiyalash.: Surat transformatsiyasi, graafik tasvirlash va analitik hisoblash usullari, ularning imkoniyatlari va qo'llanilish sohalari ko'rib chiqiladi.
- Kartalarni shakllantirishning kombinatsion uslubi.: Kombinatsion uslubning mohiyati va asosiy jarayonlari, dala va kameraalari uslubining texnologik sxemalari haqida ma'lumot berilgan.
- Bir juft tasviriy suratni taхlil kilish.: Stereojufts va stereo modellar, proektsiyalash bazisi, suratlarning o'zaro orientirlanishi, ularning talablari va qo'llanilishi haqida ma'lumotlar berilgan.
- Tasviriy muvofiklashtirish.: Tasviriy muvofiqlashtirish, stereometr, fazoviy marka, gorizontal, korreksion mexanizm, tayanch balandlik nuqtalari batafsil yoritilgan.