Қовунни 5-қаватли ички токчаларда сақлаш. 100 т
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi Farg'ona Politexnika Instituti tomonidan tayyorlangan "Kimyo-Texnologiya" fakulteti "QXMT" kafedrasi talabasi tomonidan yozilgan kurs ishidir. Unda meva-sabzavotlarni saqlash texnologiyasi, xususan, qovunni saqlash usullari va shartlari haqida ma'lumot berilgan. Kitobda qovunning kelib chiqishi, turlari, biologik xususiyatlari, kimyoviy tarkibi va saqlash usullari batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Qovunning tarixi va ahamiyati: Qovunning kelib chiqishi, O'rta Osiyoda qadimdan ekib kelinishi, xalq xo'jaligidagi ahamiyati, oziq-ovqat sanoatida ishlatilishi, foydali xususiyatlari va tibbiyotda qo'llanilishi haqida ma'lumotlar berilgan.
- Qovun turlari va navlari: Qovunning asosiy turlari (o'rta osiyo, kichik osiyo, yevropa, xitoy) va O'zbekistonda ekiladigan navlari (xandalak, amiri, kasaba, zard) hamda ularning xususiyatlari haqida ma'lumot berilgan. Har bir navning yetilish muddati, hosildorligi va saqlashga chidamliligi kabi ko'rsatkichlari keltirilgan.
- Qovunning biologik xususiyatlari: Qovunning ildiz tizimi, poyasi, barglari, gullari va mevalarining tuzilishi, o'sishi va rivojlanishi uchun zarur bo'lgan shart-sharoitlar (harorat, namlik, yorug'lik) haqida ma'lumot berilgan. Qovunning issiqsevar, yorug'sevar va qurg'oqchilikka chidamli o'simlik ekanligi ta'kidlangan.
- Qovun yetishtirish agrotexnikasi: Qovun ekish uchun yer tayyorlash, urug'larni ekishga tayyorlash, ekish muddati va usullari, o'g'itlash, sug'orish, chopish va yaganalash kabi agrotexnik tadbirlar haqida ma'lumot berilgan. Qovun hosildorligini oshirish uchun mineral va organik o'g'itlardan foydalanish usullari ko'rsatilgan.
- Qovunning kimyoviy tarkibi: Qovunning tarkibidagi suv, quruq moddalar (shakar, oqsil, yog', kul), vitaminlar (C, karotin, PP) va minerallar (kaliy, kalsiy, fosfor, temir) miqdori haqida ma'lumot berilgan. Qovunning turli navlarida kimyoviy tarkibning o'zgarishi ko'rsatilgan.
- Qovun saqlashning ahamiyati va usullari: Qovunni saqlashning ahamiyati, aholini qish-bahor oylarida vitaminlar bilan ta'minlashdagi roli, saqlashga qo'yiladigan talablar (yetilganlik, shakllanganlik, sog'lomlik), saqlash usullari (osib saqlash, qumga ko'mib saqlash, tokchalarda saqlash) va har bir usulning afzalliklari va kamchiliklari haqida ma'lumot berilgan. Saqlash jarayonida qovunning vazn yo'qotishi haqida ma'lumotlar berilgan.
- 100 tonna qovunni saqlash uchun joy hajmini hisoblash: 100 tonna qovunni saqlash uchun zarur bo'lgan joy hajmini hisoblash usuli ko'rsatilgan. Bunda har bir qovunning o'rtacha massasi, hajmi va saqlash usuliga qarab zarur bo'lgan maydon aniqlanadi.