Pul, kredit va banklar
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo'jaligi vazirligi Samarqand qishloq xo'jalik instituti tomonidan tayyorlangan "Pul, kredit va banklar" fanidan uslubiy qo'llanma hisoblanadi. Qo'llanma iqtisodiyot, buxgalteriya hisobi va audit yo'nalishlari bo'yicha talabalarga mo'ljallangan bo'lib, unda fanning asosiy tushunchalari, mavzulari va amaliy mashg'ulotlar uchun topshiriqlar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Pulning mohiyati, zarurligi va funksiyalari: Pulning kelib chiqishi, mohiyati, funksiyalari, qiymati, turlari va pul tizimining elementlari. Pulni barqarorlashtirish omillari.
- Pul aylanishi va pul muomalasi: Pul aylanishining tarkibiy qismlari, naqd va naqd pulsiz aylanish, pul muomalasi qonuni, pul massasi va agregatlari, monetar va fiskal siyosat.
- Pul tizimi va pul nazariyalari: Pul tizimining turlari, elementlari, O'zbekiston Respublikasining pul tizimi bosqichlari, so'mning konvertatsiyasi, pul nazariyalari (metallik, nominallik, miqdoriylik, monetarizm).
- Inflyatsiya va uning turlari. Pulni barqarorligini ta'minlash yo'llari: Inflyatsiya sabablari, turlari, ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari, inflyatsiyaga qarshi kurash choralari, pul barqarorligini ta'minlash omillari.
- Kreditning mohiyati, zarurligi va funksiyalari. Kreditning turlari va shakllari: Kreditning mohiyati, zarurligi, funksiyalari, tamoyillari, bozor iqtisodiyotidagi ahamiyati. Kredit munosabatlari rivojlanish bosqichlari, kredit resurslari, kreditning asosiy shakl va turlari (bank krediti, davlat krediti, iste'mol krediti, tijorat krediti, lizing krediti, xalqaro kreditlar).
- Banklarni kelib chiqishi va bank tizimi. Markaziy bank va uning funksiyalari: Banklarning kelib chiqishi va rivojlanishi, bozor iqtisodiyotidagi o'rni, bank tizimining turlari (bir va ikki pog'onali). O'zbekiston Respublikasi bank tizimining rivojlanish bosqichlari. Markaziy bankning maqsadlari, vazifalari, funksiyalari va operatsiyalari.
- Tijorat banklari, ularning funksiyalari va operatsiyalari: Tijorat banklarining tashkil etilishi, tamoyillari, turlari, boshqaruv organlari, nazorat qilish me'yorlari, faoliyat tamoyillari, funksiyalari, aktiv va passiv operatsiyalari, depozit va nodepozit operatsiyalari.
- Nobank kredit tashkilotlari va ularning turlari: Kredit uyushmalari, lombardlar, mikromoliyaviy tashkilotlar (tarixi, maqsadi, faoliyatini tartibga solish).
- Kredit tizimi va uning barqarorligiga ta'sir etuvchi omillar: Bank tizimi barqarorligi, banklarning reyting darajasi, likvidligi, ichki va tashqi omillar.
- Xalqaro valyuta munosabatlari va ularni tartibga solish masalalari: Valyuta tizimi, valyuta munosabatlari, valyuta mexanizmi, valyuta siyosati, valyuta kursi, konvertatsiya, xalqaro hisob-kitob.
- Xalqaro moliya tashkilotlari va ularning turlari: Xalqaro moliya institutlari (XVJ, XTTB, XMK, YeTTB, Osiyo taraqqiyot banki, Islom taraqqiyot banki), ularning maqsadi, funksiyalari va O'zbekiston bilan hamkorlik aloqalari.