Ga`ptin` bas ag`zalari`n woqi`ti`w

O'zbekiston Respublikasi Xalq Bilimlendiriw Ministrligi. A`jiniyaz atindag'i No`kis Ma`mleketlik Pedagogika Instituti Qaraqalpaq tili ha`m a`debiyati` fakultetinin' pitkeriwshisi Qayipnazarov Damirdin Pitkeriw qa’nigelik jumisi. Tema: «Ga`ptin` bas ag`zalari`n woqi`ti`w » f.i.k. U.Embergenov. No'kis -2014. Materiallar O'zbekiston Respublikasi`ni`n` uli`wma bilim beriw ha`m ka`siplik woqi'w wori`nlari reformalari`ndan olindi. Kurs Ishida Qaraqalpaq tilini o`rganish uslubi ko`rsatilgan.

Asosiy mavzular

• Baslawi`sh ha`m bayanlawi`shti` woqi`ti`w: Baslawi`sh ga`p ag`zasi zatli`q ug`i`mdi`an`latatug`i`n so`zdi, ataw sepligindegi so`z arqali` bildiriledi. Qospa baslawi`shlar leksikali`q ha`m sintaksislik jaqtan tutas qaralatug`i`n so`z dizbekleri menen an'lati`lsa, ataw sepligindegi qospa feyiller arqali bildirilip keledi. Mi`sali`: Wo`gizi ju`rmegen ari`si`n do`beleydi
• Birgelkili bas ag`zalardi` woqi`ti`w.: Ga'p ishinde is-ha`rekettin` iyesi bolg`an birgelkili ma`nidegi yeki yamasa bir neshe so`zlerdin` qatari` birgelkili baslawi`shti`n` xizmetin atqaradi`. Birgelkili baslawi`shli` ga`plerdin' bayanlawi`shi` birew yamasa bir neshe boli`p keliwi mu`mkin.
• Feyil ha`m atawi`sh bayanlawi`shlardi` woqi`ti`w: Bayanlawi`sh – pikirdi bayan etetug`i`n ga`ptin` negizgi ga`p ag`zasi, yeki sostavli ga`plerde bayanlawi`sh baslawi`shti`n` ha`reketin kim, ne, qanday yekenin ha`m basqa da belgilerin bildiredi.
• Bas ag`zalardi`n` wori`n ta`rtibin u`yretiw: Ga`ptin' bas ag`zalari gapte belgili wori`n ta`rtipte keledi: baslawi`sh penen bayanlawi`shti`n` ga`pte worni` turaqli bolg`an menen ken`eytilgen jay ga`plerde baslawi`sh bayanlawi`shqa deyingi arali`qta qa`legen wori`nda - ga`ptin' basi`nda, wortasi`nda ha`m bayanlawi`shti`n` aldi`nda da kele beriwi mu`mkin.