Qaraqalpaq tilindegi ayi`ri`m seslik qubi`li`slar ha’m wolardi’ woqitiw

Ushbu kitob qoraqalpoq tilshunosligiga bag'ishlangan bo'lib, unda qoraqalpoq tilida so'zlashuv jarayonida yuzaga keladigan fonetik hodisalar va ularni o'qitish metodikasi o'rganilgan. Kitobda talaffuzdagi o'zgarishlar, unlilarning qisqarishi va tushib qolishi, undoshlarning almashinuvi kabi masalalar ilmiy asosda tahlil etilgan. Shuningdek, kitobda fonetik hodisalarni o'qitishning interaktiv usullari, dars jarayonini tashkil etish metodlari va o'qituvchilar uchun amaliy tavsiyalar berilgan. Kitob tilshunoslar, o'qituvchilar va qoraqalpoq tiliga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Qoraqalpoq tilida unlilarning qisqarishi (Reduktsiya): Ushbu bobda qoraqalpoq tilida unlilarning talaffuz qisqarishi, unlilarning turli fonetik sharoitlarda o'zgarishi va qisqarish sabablari ilmiy asosda tahlil etilgan. Reduktsiyaga ta'sir etuvchi omillar, unlilarning tushib qolish holatlari misollar bilan ko'rsatilgan.
Qoraqalpoq tilida tovush tushishi (Eliziya) hodisasi: Ushbu bobda qoraqalpoq tilida ayrim so'zlarning tarkibida tovushlarning tushib qolishi, ya'ni eliziya hodisasi o'rganilgan. Eliziya qanday sharoitlarda yuzaga kelishi, uning sabablari va ushbu hodisaning tilga ta'siri misollar bilan tushuntirilgan.
Qoraqalpoq tilida tovush orttirilishi (Epenteza) hodisasi: Epenteza – so'zning o'rtasida yoki oxirida qo'shimcha tovushlarning paydo bo'lishi. Ushbu bobda epenteza hodisasi, uning qanday so'zlarda ko'proq uchraydi, sabablari va fonetik xususiyatlari tahlil qilingan.
Qoraqalpoq tilida tovush almashishi (Metateza) hodisasi: Ushbu bobda metateza hodisasi, so'z ichida tovushlarning o'rin almashishi, ushbu jarayonning sabablari va qaysi so'zlarda ko'proq uchraydi, kabi masalalar o'rganilgan. Metatezaning qadimiy turkiy tillardagi ko'rinishlari ham keltirilgan.
Qoraqalpoq tilida fonetik hodisalarni o'qitish metodikasi: Ushbu bobda qoraqalpoq tili darslarida fonetik hodisalarni o'qitishning interaktiv usullari, dars jarayonini tashkil etish, o'quvchilarni faollashtirish, turli o'yinlar va topshiriqlardan foydalanish, o'qituvchi uchun amaliy maslahatlar berilgan.