Qaraqalpaq tilindegi sapali’q kelbetliklerdin’ leksikagrammatikali’q wo’zgeshelikleri
Ushbu kitob qoraqalpoq tilshunosligiga bag'ishlangan bo'lib, unda sifat so'z turkumining leksik-semantik xususiyatlari, grammatik kategoriyalari, qo'llanilishi va lingvistik tahlili batafsil yoritilgan. Kitobda sifatning turkiy tillardagi o'rni, qoraqalpoq adabiy tilida tutgan o'rni, uslubiy xususiyatlari, semantik toifalari va so'z yasalishi kabi masalalar ko'rib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Sifat so'z turkumi: Sifat so'z turkumi predmetning belgisini, xususiyatini, sifatini ifodalaydi. Qoraqalpoq tilida sifatlar predmetning turli belgilarini (rangi, shakli, hajmi, holati, xarakteri va h.k.) ifodalash uchun ishlatiladi. Sifatlar o'zining leksik-semantik va grammatik xususiyatlariga ko'ra boshqa so'z turkumlaridan farq qiladi.
- Sifatning leksik-semantik toifalari: Qoraqalpoq tilida sifatlar semantik jihatdan turli toifalarga bo'linadi: rang bildiruvchi sifatlar, maza bildiruvchi sifatlar, holat bildiruvchi sifatlar, xarakter bildiruvchi sifatlar va h.k. Har bir semantik toifa o'ziga xos xususiyatlarga ega va turli uslubiy maqsadlarda qo'llanilishi mumkin.
- Sifatning grammatik kategoriyalari: Qoraqalpoq tilida sifatlar daraja (oddiy, qiyosiy, orttirma) kategoriyasiga ega. Sifat darajalari predmetning belgisining kuchini ifodalash uchun ishlatiladi. Sifatlar shuningdek, so'z o'zgartiruvchi qo'shimchalarni qabul qilmaydi.
- Sifatning uslubiy xususiyatlari: Sifatlar badiiy adabiyotda obrazlilikni, ta'sirchanlikni oshirish uchun keng qo'llaniladi. Sifatlar timsollar yaratishda, voqealarni tasvirlashda, personajlarning xarakterini ochib berishda muhim rol o'ynaydi.