O’zbek folklorida bo’ri obrazi

Ushbu malakaviy ish o'zbek xalq og'zaki ijodidagi bo'ri obrazini o'rganishga bag'ishlangan. Ishda bo'ri totemining kelib chiqishi, turkiy xalqlar mifologiyasidagi o'rni, marosim folklordagi ifodalari tahlil qilingan. Shuningdek, ertak, afsona, qo'shiq va bolalar o'yinlarida bo'ri obrazi qanday talqin etilishi ko'rib chiqilgan. Tadqiqotda bo'ri bilan bog'liq xalq qarashlari, inonchlar, ramziy ma'nolari va ularning badiiy ifodalari o'rganilgan.

Asosiy mavzular

Bo'rining turkiy xalqlar totemi sifatida qaralishi: Turkiy xalqlar orasida bo'ri totemi va uning kelib chiqishi, mifologik asoslari, qadimgi urf-odatlar va ishonchlar bilan bog'liqligi.
Xalqning bo'ri kultiga inonchi: O'zbek xalqining bo'ri kultiga bo'lgan ishonchi, marosimlar, irimlar, tabobatda qo'llanilishi, atributlarining homiylik xususiyatlari.
Marosimlarda bo'ri ifodasi: Qadimgi turkiylarda bo'ri kulti bilan bog'liq marosimlar, qurbonliklar, shomonlik, dafn odatlari, Navro'z bayramidagi o'yinlar va boshqa rasm-rusmlar.
Afsonalarda bo'ri obrazi: O'zbek xalq afsonalarida bo'rining kelib chiqishi, odamga aylanishi, himoyachilik roli, geneologik afsonalar va turkiy mifologiyadagi Ashina afsonasi bilan bog'liqligi.
Ertaklarda bo'ri obrazi: Xalq ertaklarida bo'rining totemiylik xususiyatlari, insonga homiyligi, uchadigan qushga aylanishi, laqmaligi, donoligi, yaxshilik va yomonlik ramzi sifatidagi talqini.
Xalq lirik qo'shiqlarida bo'ri obrazi ifodasi: Xalq lirik qo'shiqlarida bo'rining izi, bo'ribosar it, tarlon bo'ri, bakovul bo'ri, ovchi, dushman, yirtqich hayvon, tabiat hodisasi kabi talqinlari.
Xalq marosim qo'shiqlarida bo'ri obrazi ifodasi: Xalq marosim qo'shiqlarida (yor-yor, o'lan, kelinsalom) bo'rining er yigitlarga nisbatan parallel obrazi, Azroil bilan bog'liqligi.
Bolalar o'yin va o'yin qo'shiqlarida bo'ri obrazi tasviri: Bolalar o'yinlarida bo'rining roli (hujumchi, himoyachi), qo'shiqlarda so'kish, qarg'ish motivi, ogohlikka da'vat.