Modda tuzilishi

Ushbu kitob "Modda tuzilishi" faniga oid ma'ruzalar matnidir. Unda kimyoviy bog'lanishlar, molekulalarning fazoviy tuzilishi, atom yadrosining tuzilishi, molekulyar orbitallar metodi kabi mavzular yoritilgan. Kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan o'quv dasturiga muvofiq tuzilgan.

Asosiy mavzular

Modda tuzilishi fanining maqsadi va vazifalari: Kimyo fanining mohiyati, modda tuzilishining o'rni, o'rganish usullari, fizik-kimyoviy usullar, moddalarni tekshirish metodlari, diskretlik, materiya, maydonlar, modda va maydonning o'zaro bog'liqligi, fanning vazifalari va ahamiyati
Modda tuzilish fanini o'qitishdagi zamonaviy axborot texnologiyalari: Ta'limni isloh qilish, ilg'or pedagogik texnologiyalar, o'qituvchining roli, zamonaviy o'qituvchining bilimlari va ko'nikmalari, texnologiyalarni darsda qo'llash, o'quvchilarni rivojlantiruvchi vositalar
Atom-molekulyar ta'limot. Materiya va uning diskret tuzilishi: Atom-molekulyar ta'limotning asosiy qoidalari, Lomonosov va Daltonning atomistik ta'limotlari, nisbiy atom va molekulyar massalar, mol, molyar massa, Avogadro soni, kimyoning asosiy qonunlari, massalar saqlanish qonuni, tarkibning doimiylik qonuni, ekvivalentlar qonuni, gaz qonunlari, Avogadro qonuni
Atom yadrosining tuzilishi toʻgʻrisidagi hozirgi zamon taʼlimtlari: Atom tuzilishi haqida tarixiy ma'lumotlar, yadro nazariyasi, atom yadrosini sun'iy yo'l bilan parchalash, yadro tarkibi, izotoplar, atomlarning elektron qobiqlarining tuzilishi, elektronlarning taqsimlanishi, kvant sonlar
Moddalarning agregat va fazoviy holatlari: Qattiq moddalarning geometrik tuzilishi, ion bog'li moddalarning kristall tuzilishi, suyuq va gaz holatdagi moddalarning molekulalari orasidagi ta'sir, agregat holatlar
Moddalardagi kimyoviy bog'lanishlarning turlari: Kimyoviy bog'lanishning umumiy tavsifi, elektrmanfiylik, kimyoviy bog'lanish turlari (ion, kovalent, metall), bog'lanishning xususiyatlari
Molekulaning fazoviy tuzilishi: Kovalent bog'li molekulalarning xususiyatlari, bog'ning fazoda yo'nalishi, elektron orbitallarning qoplpnishini molekula tuzilishiga ta'siri
Atom orbitallarning gibridlanishi va ularning turlari: Gibrid orbitallarning hosil bo'lishi, tetraedrik, trigonal va digonal gibridlanish, bog'lar uzunligi va energiyasining gibridlanish turiga bog'liqligi
Molekulyar orbitallar metodi: Turli atom orbitallarida bog'lovchi va ajratuvchi molekulyar orbitallarning hosil bo'lishi, MO larning electron konfigurasiyasi, bog' tartibi yoki bog'ning karaliligi
Molekulalarning tashqi elektr maydonidagi qutblanuvchanligi: Qutbsiz va qutbli moddalarning qutblanishi, Klauzius – Mosotti – Debay formulasi, Induksiyalangan dipol momenti
Molekulyar refraksiya va uning hisoblash usullari: Elektrton qutblanish refraksiyasi, atomlar, ionlar va bogʻlar refraksiyasi, molekulyar refraksiyani hisoblash usullari
Molekulalarning magnit xususiyatlari: Molekulaning o'rtacha energetik xususiyatlari, ionlar turtkisi vositasida energiya berish, mexanik ta'sir qilish yo`li bilan energiya berish, elektronlar turtkisi vositasida energiya berish
EPR va YAMR spektrlari asosida modda tuzilishini aniqlash: EPR spektri va uning ishlash prinsipi, YAMR spektri va atom yadolarining tuzilishi, Molekulalaring spektrlarini oʻziga chosligi
Molekulalararo taʼsir. Van-der-Valls kuchlari: Molekulalararo ta'sir kuchlari, orientatsion ta'sir molekulalarda doimiy dipolel momenti, moddalarning agregat holatlarni va ularning o`ziga xos tomonlari