Гидрогеологические исследования при обосновании добычи полезных ископаемых геотехнологическими методами
Ushbu kitob Toshkent Davlat Texnika Universitetida gidrogeologiya va geofizika yo'nalishi bo'yicha talabalarga mo'ljallangan referatdir. Unda foydali qazilmalarni geotehnologik usullar bilan qazib olishni asoslashda gidrogeologik tadqiqotlar masalalari ko'rib chiqilgan. Referatda gidrogeologik tadqiqotlar, ularning vazifalari, geotehnologik usullar, yer osti ishqorlash, yer osti eritish, quduqli gidroqazib olish kabi mavzular yoritilgan. Shuningdek, kitobda tog'-kon sanoatining zamonaviy muammolari, xususan, xomashyo ta'minoti, texnologik jarayonlar, mehnat unumdorligi, xavfsizlik va iqtisodiy samaradorlik masalalari muhokama qilinadi.
Asosiy mavzular
- Gidrogeologik tadqiqotlar: Foydali qazilma konlarini qidirish, razvedka qilish va ishga tushirishda gidrogeologik tadqiqotlarning o'rni va vazifalari ko'rsatilgan. Gidrogeologik tadqiqotlarni rejalashtirish va o'tkazishda e'tibor qaratiladigan asosiy jihatlar, jumladan, ma'lumot to'plash, geofizik tadqiqotlar, tajriba-filtratsiya kuzatuvlari, burg'ulash va tog'-kon ishlarida kuzatuvlar haqida ma'lumot berilgan.
- Geotehnologik usullar: Foydali qazilmalarni er ostida qayta ishlash usullari, jumladan, yer osti ishqorlash, yer osti eritish va quduqli gidroqazib olish usullari batafsil tahlil qilingan. Har bir usulning mohiyati, afzalliklari va kamchiliklari, shuningdek, qo'llanilish sohalari keltirilgan.
- Yer osti ishqorlash (metallarni): Kam uchraydigan elementlarni qazib olish usuli, kimyoviy reagentlar bilan ishlatish, er ostida eritish, reaksiyalarning hosil bo'lishi va massaviy siljishsiz ishlov berish haqida ma'lumot berilgan.
- Yer osti eritish (oltingugurt): Suvni haydash, filtrlash, eritish, suvni tozalash va oltingugurtni qazib olish haqida ma'lumot berilgan. Maksimal darajada qazib olish usullari keltirilgan.
- Quduqli gidroqazib olish (sochilma konlar): Qazib olishning texnologik sxemasi, burg'ulash, suv va havo bilan aralashtirish, suvni tozalash kabi jarayonlar haqida ma'lumot berilgan.