Phoneme as a unit of language

Ushbu kitob fonetika, xususan, fonema tushunchasi va uning turli jihatlariga bag'ishlangan. Unda fonemaning ta'rifi, vazifalari, allofonlari, fonemik tahlil usullari va asosiy fonologik maktablar ko'rib chiqiladi. Kitob tilshunoslik talabalari va fonetika sohasiga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Fonemaning ta'rifi va vazifalari: Fonema tilning eng kichik ma'no farqlovchi birligi sifatida ta'riflanadi. Uning asosiy vazifalari: distinktiv (ma'no farqlash), konstitutiv (morfemalarni tashkil etish) va rekognitiv (tanib olish). Fonema nutqda allofonlar orqali namoyon bo'ladi.
Allofonlar va fonemaning asosiy xususiyatlari: Allofonlar – fonemaning nutqdagi variantlari. Ular artikulyatsion xususiyatlariga ko'ra farqlanadi, lekin ma'no farqlamaydi. Fonemaning invariant xususiyatlari uning barcha allofonlarida saqlanib qoladi va uni boshqa fonemalardan farqlaydi.
Fonemik tahlil usullari: Fonemik tahlilning asosiy maqsadi – tovushlarning qaysi biri fonemik, qaysi biri nofonemik ekanligini aniqlash va tilning fonemalar inventarini tuzish. Kommutatsiya testi (minimal juftliklarni topish) va distributiv tahlil usullari qo'llaniladi.
Asosiy fonologik maktablar: Kitobda Moskva fonologik maktabi (morfologik), Leningrad fonologik maktabi (fonemaning avtonomiyasi) va Praga lingvistik to'garagi (arxifonema) kabi asosiy fonologik maktablar haqida ma'lumot beriladi.