Shukrullo “The Buried without a Shroud” Translation of Finished Actions into English "
Ushbu hujjat O'zbekiston Davlat Jahon tillari universiteti talabasi Radjabayeva N. tomonidan yozilgan malakaviy ish bo'lib, unda Shukrulloning "Kafansiz ko'milganlar" romanidan olingan parchalar ingliz tiliga tarjima qilinadi va tahlil etiladi. Asosiy e'tibor tugallangan harakatlarning tarjimasiga qaratilgan. Ish kirish, ikki bob, xulosa va bibliografiyadan iborat. Birinchi bobda roman parchasining tarjimasi berilgan bo'lsa, ikkinchi bobda tarjima nazariyasi, grammatik muammolar va tarjima usullari tahlil qilinadi.
Asosiy mavzular
- Tarjima nazariyasining bugungi holati: Tarjima tillararo kommunikatsiya vositasi sifatida ko'riladi. Tarjimon turli tillar foydalanuvchilari o'rtasida axborot almashinuvini ta'minlaydi. Asl matn va tarjima o'rtasida to'liq ayniyat bo'lmasligi mumkin, lekin foydalanuvchilar tarjimani asl matn bilan bir xil deb qabul qiladi. Tarjima jarayonida semantik ayniyat muhim ahamiyatga ega.
- Gapning an'anaviy grammatik nazariyadagi muammosi: Ushbu bobda gapning grammatik nazariyasi tahlil qilinadi. Uchta asosiy grammatik nazariya ko'rib chiqiladi: an'anaviy, struktural va transformatsion. An'anaviy grammatika so'z turkumlariga asoslanadi. Grammatik ta'rif tilning so'zlarini ushbu kategoriyalar nuqtai nazaridan tasniflashdir.
- Tugallangan harakatlar: O'tgan noaniq zamon va tugal zamonlar: Linguistikada tugal (perfect) aspekt va zamonning kombinatsiyasi bo'lib, tinglovchining e'tiborini oqibatlarga qaratadi. Ingliz tilida tugal zamon "to have" yordamchi fe'lini tuslash va fe'lning o'tgan zamon sifatdoshi shaklini qo'shish orqali hosil qilinadi. Tugal zamonning uchta turi mavjud: hozirgi tugal (present perfect), o'tgan tugal (past perfect) va kelasi tugal (future perfect).
- "Kafansiz ko'milganlar" romanidagi tarjima birliklari: Romandan olingan misollar tahlil qilinib, tarjima usullari ko'rib chiqiladi. Asosan ekvivalentlik tarjimasi qo'llaniladi. Ba'zi gaplar tugallangan harakat ma'nosini berish uchun o'tgan noaniq zamonda, boshqalari esa tugal zamonda tarjima qilingan.
- Tarjimaning usullari va qiyinchiliklari: O'zbek tilidan ingliz tiliga tarjima qilishning asosiy usullari va qiyinchiliklari muhokama qilinadi. Tarjima matnni bir tildan ikkinchi tilga ekvivalent matn bilan almashtirishdir. Tarjimon formal ekvivalentlarni topishga yoki kontekstga sezgir kommunikativ qiymatni topishga e'tibor qaratishi mumkin.