Узатмалар кутиси
Ushbu kitob avtomobillar transmissiyasi, xususan uzatma qutilariga bag'ishlangan. Unda uzatma qutilarining tuzilishi, ishlash prinsiplari, turlari (pogonali, pogonasiz, mexanik, gidromexanik) va ularning qismlari (sinxronizatorlar) batafsil yoritilgan. Kitobda uzatma qutilarining konstruksiyasi, texnik xususiyatlari va ularni sozlash bo'yicha ma'lumotlar ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Uzatma qutilari: Uzatma qutilarining vazifasi, tuzilishi va ishlash prinsiplari. Avtomobilning yetakchi g'ildiraklaridagi burilish momentini va tezligini o'zgartirish, kerakli paytda yo'nalishini o'zgartirish va dvigatelni uzatmadan ajratish kabi vazifalari ko'rib chiqiladi.
- Uzatma qutisining konstruksiyasi: Uzatma qutisining asosiy qismlari (vallar, tishli g'ildiraklar, podshipniklar, korpus va boshqalar) va ularning joylashuvi. Turli xil uzatma qutilarining (uch valli, ikki valli) konstruktiv xususiyatlari tahlil qilinadi. GAZ-24 "Volga" avtomobilidagi uzatma qutisi misol sifatida keltirilgan.
- Pogonali mexanik uzatma qutilari: Pogonali mexanik uzatma qutilarining tuzilishi va ishlash prinsiplari batafsil yoritiladi. Uzatish soni, tishli g'ildiraklar, ularni boshqarish mexanizmlari ko'rib chiqiladi. Pogonalarning soni va ularning afzalliklari muhokama qilinadi.
- Pogonasiz uzatma qutilari: Pogonasiz uzatma qutilarining tuzilishi va ishlash prinsiplari, afzalliklari va kamchiliklari. Gidromexanik uzatma qutilari alohida ko'rib chiqiladi, ularning gidrotransformator va mexanik qismlarining o'zaro ta'siri tahlil qilinadi.
- Sinxronizatorlar: Sinxronizatorlarning vazifasi, tuzilishi va ishlash prinsiplari. Tishli g'ildiraklarni shovqinsiz ulash, ularning xizmat muddatini uzaytirish kabi afzalliklari ko'rsatiladi. Turli xil sinxronizatorlarning (ineratsion) konstruksiyalari batafsil tahlil qilinadi.