Тармоқлар ва ахборотни узатиш тизимларида ахборот хавфсизлиги

Ushbu kitob tarmoqlar va axborotni uzatish tizimlarida axborot xavfsizligiga bag'ishlangan bo'lib, unda DNS xizmati batafsil yoritilgan. Kitobda DNSning ishlash prinsipi, domen nomlari tizimi, uning ierarxik tuzilishi va turli domen zonalari (AQS va milliy domenlar) haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, DNS so'rovlarining ketma-ketligi va DNS serverlarining o'zaro aloqasi sxemasi ko'rsatilgan. Kitob axborot xavfsizligi kafedrasi o'qituvchisi R.H.Alaev tomonidan tayyorlangan.

Asosiy mavzular

DNS xizmati: DNS (Domen Nomi Tizimi) xizmati IP-adreslarni insonlar uchun qulay bo'lgan domen nomlariga aylantirish va aksincha ishlashini ta'minlaydi. Bu tarmoqdagi kompyuterlarga murojaat qilishni osonlashtiradi.
Domen nomlari tizimi: Domen nomlari tizimi ierarxik tuzilishga ega bo'lib, yuqori pog'onadagi domenlardan (masalan, .com, .edu, .uz) boshlanadi va quyi pog'onadagi domenlarga (masalan, nuu.uz, test.nuu.uz) qarab davom etadi.
DNS so'rovlari: DNS so'rovlari mijoz kompyuteridan DNS serverlariga yuboriladi va domen nomiga mos keluvchi IP-adresni aniqlash uchun ishlatiladi. So'rovlar hosts faylidan boshlanib, lokal DNS serverlar, ROOT DNS serverlar va boshqa domen serverlar orqali ketma-ket amalga oshiriladi.
DNS serverlarining ishlash prinsipi: DNS serverlari taqsimlangan ma'lumotlar bazasi sifatida ishlaydi va domenlar haqidagi ma'lumotlarni saqlaydi. Ular OSI modelining amaliy pog'onasida ishlaydi va TCP/UDP protokollaridan foydalanadi. DNS serverlari mijoz-server sxemasi asosida qurilgan.