Munis hayoti va ijodi
Maqolada Shermuhammad Munis hayoti va ijodi haqida gap boradi. Munis XVIII asr oxiri va XIX asrning birinchi yarmida Xorazmda yashab ijod etgan iste'dodli shoir, tarixchi, tarjimon va hattot bo'lgan. Uning adabiy taxallusi Munis bo'lib, "ulfat", "hamdam", "do'st" ma'nolarini anglatadi. Munis 1778-yilda Xiva yaqinidagi Qiyot qishlog'ida tug'ilgan. Muhammad Rahim I taxtga o'tirgach, Munis bosh mirob lavozimiga tayinlanadi. 1829-yilda vabo kasalligidan vafot etadi. Munisdan "Munis ul-ushshoq" devoni, "Firdavs ul-iqbol" tarixiy asari, "Savodi ta'lim" risolasi kabi boy meros qolgan. U Sharqda fors-tojik va o'zbek adabiyotida shuhrat qozongan. Munis g'azallar, ruboiylar, tuyuqlar, muhammaslar, qasidalar yaratgan. Uning adabiyotga havasini oshirishda Kiromiy, Ravnaq kabi ulamolar katta rol o'ynagan. Munis tarixiy asarlarga qiziqqan. "Firdavs ul-iqbol" asarini Eltuzarxon buyrug'iga ko'ra yozishga kirishgan, ammo asarni Ogahiy tugatgan. Asarda Xorazm tarixi, madaniyati va adabiy muhiti aks etgan.
Asosiy mavzular
- Munis hayoti: Munisning tug'ilishi, yoshligi, ta'lim olishi, saroydagi faoliyati va vafoti haqida ma'lumotlar berilgan.
- Adabiy merosi: Shoirning "Munis ul-ushshoq" devoni, "Firdavs ul-iqbol" tarixiy asari, "Savodi ta'lim" risolasi va boshqa asarlari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Ijodiy faoliyati: Munisning g'azallar, ruboiylar, tuyuqlar, muhammaslar, qasidalar yaratgani, adabiyotga qo'shgan hissasi, ustozi Kiromiyning ta'siri haqida so'z boradi.
- "Firdavs ul-iqbol" asari: Asarning yaratilish tarixi, tuzilishi, mazmuni va ahamiyati haqida ma'lumot berilgan.
- Munisning dunyoqarashi: Munisning tarixchi sifatidagi qarashlari, jamiyatga munosabati, zaif nuqtalari haqida fikrlar bildirilgan.