Avtomobil yo’llari
Ushbu kitob avtomobil yo'llarini loyihalash, qurish, ta'mirlash va ulardan foydalanishning turli jihatlarini qamrab oladi. Unda O'zbekiston sharoitida avtomobil yo'llarini rejalashtirish, ularning asosiy elementlari, harakat xususiyatlari, suvni chetlatish tizimi, yo'l poyi va to'shamasi, kesishuvlar, avtomagistrallar hamda murakkab iqlim sharoitlarida yo'llarni qurish masalalari batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Avtomobil yo'llarining O'zbekiston iqtisodiyotidagi o'rni: Ushbu mavzu avtomobil transportining ahamiyati, O'zbekiston yo'l tarmog'ining holati va yo'llarning hisobiy tezliklari haqida ma'lumot beradi.
- Avtomobil yo'lining asosiy elementlari va plandagi elementlar: Yo'l elementlari, yo'l rejasi, rejadagi elementlar, doiraviy egri elementlari haqida tushunchalar beriladi.
- Avtomobil yo'lining bo'ylama va ko'ndalang kesim elementlari: Bo'ylama kesim, qiyalik, yo'l poyi, ko'ndalang kesim elementlari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Avtomobillarning yo'llarda harakatlanishi: Harakatga ta'sir etuvchi kuchlar, avtomobilning dinamik omili, shinaning yo'l bilan ilashishi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
- Avtomobillarning egri chiziqli qismlarida harakatlanishi: Egri chiziqda harakatlanish xususiyatlari, egrilik radiusi, virajlar va ko'rish masofasi kabi jihatlar yoritiladi.
- Transport oqimi harakat xususiyatlari: Harakatlanish rejimlari, ularning tavsiflari va yo'lning o'tkazish qobiliyati tahlil qilinadi.
- Avtomobil yo'llaridan suvlarni chetlatish tizimi: Suv chetlatish inshootlari, yon ariqlar, drenajlar va suv o'tkazgichlar haqida ma'lumot beriladi.
- Yo'l poyini loyihalash: Yo'l poyining turg'unligiga qo'yiladigan talablar va gruntlarni joylashtirish masalalari ko'rib chiqiladi.
- Yo'l to'shamasini loyihalash: To'shamaga ta'sir etuvchi kuchlar, konstruktsiyasi va turlari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Avtomobil yo'llarining kesishuvi: Bir sathli va turli sathli kesishuvlar, chorrahalar va ularning elementlari tahlil qilinadi.
- Avtomagistral yo'llari: Avtomagistrallarga qo'yiladigan talablar, xususiyatlari va tasnifi yoritiladi.
- Murakkab iqlim sharoitlarida avtomobil yo'llari: Qumli, sho'rhok va sun'iy sug'oriladigan joylarda yo'llarni loyihalashning o'ziga xosliklari ko'rsatilgan.
- Avtomobil yo'llarini qurish: Qurilish bosqichlari, tashkil etish va mexanizatsiyalash masalalari yoritiladi.
- Avtomobil yo'llarini qayta qurish: Qayta qurishning texnik-iqtisodiy asoslari va bajariladigan ishlar tahlil qilinadi.
- Avtomobil yo'llaridan foydalanish: Yo'llarni saqlash, ta'mirlash, harakatni tashkil qilish va yo'l belgilari haqida ma'lumot beriladi.