Ўзбек халқ қўшиқларида бош кийимларининг образлантирилиши
Мақолада ўзбек халқ қўшиқларида бош кийимларининг образлантирилиши, уларнинг халқ оғзаки ижодидаги рамзий маънолари таҳлил қилинган. Кийимларнинг рангларига қараб жамиятдаги ўрни, эътиқодлар ва анъаналар билан боғлиқлиги очиб берилган. Айниқса, дўппидўзлик қўшиқлари мисолида бош кийимларга бўлган муносабат, уларнинг турлари ва рамзий маънолари кўрсатилган. Қўшиқларда дўппининг атай ерга қўйилиши каби ҳолатлар орқали халқнинг эътиқодлари ва урф-одатлари ифодалангани таъкидланган.
Asosiy mavzular
- Бош кийимларнинг рамзий маънолари: Халқ қўшиқларида бош кийимларнинг ранглари (оқ, қора, қизил, сариқ) орқали ифодаланган маънолари, уларнинг оилавий маросимлардаги аҳамияти ва жамиятдаги ўрни таҳлил қилинган. Бош кийимларнинг жамиятда тутган ўрни, мансаб ва миллатни белгилашдаги аҳамияти кўрсатилган.
- Дўппидўзлик қўшиқлари: Дўппи тикиш жараёни, унинг машаққатли эканлиги ва дўппи тикувчиларнинг ниятлари қўшиқлар орқали ифодаланган. Дўппи турлари (зардўзи, тагловус) ва уларнинг қўшиқлардаги образлари келтирилган. Дўппининг ерга қўйилиши каби иримларнинг маъноси очиб берилган.
- Кийим ва рангларнинг табақаланишдаги аҳамияти: Қадимги Хитой халқ оғзаки ижоди мисолида кийим ва рангларнинг жамиятда табақаланишдаги роли, хусусан, қизил ранг ҳукмдорларга хос бўлганлиги кўрсатилган. Бу ҳолат қадимги ўзбек халқи маданиятида ҳам кузатилган.