Geodeziya (XI - XVI BOB)
Ushbu kitob geodeziya va kartografiya asoslariga bag'ishlangan bo'lib, unda topografik съёмка usullari, plan va kartalarni tuzish, yuzalarni hisoblash, teodolit va menzula syomkalari kabi mavzular yoritilgan. Kitob talabalar va геодезия соҳасида ишловчилар учун мўлжалланган.
Asosiy mavzular
- Teodolit syomkasi: Teodolit syomkasining mohiyati, bajarish bosqichlari, dalalarni o'lchash ishlari, gorizontal va og'ish burchaklarini aniqlash, teodolit yo'llarini mahkamlash va koordinatalarini aniqlash, joy tafsilotlarini syomka qilish, o'lchash natijalarini jurnalga yozish va abris chizish.
- Plan va kartalarda yuzani hisoblash: Yer bo'laklarining yuzasini hisoblash usullari: analitik, grafik va mexanik usullar. Har bir usulning afzalliklari va kamchiliklari, qo'llanilish sohalari va hisoblash formulalari.
- Taxeometrik syomka: Taxeometrik syomkaning mohiyati va afzalliklari, ishlatiladigan asboblar, taxeometrik yo'llarni tashkil etish, o'lchash ishlari tartibi, taxeometrik syomka natijalarini ishlab chiqish va planini tuzish.
- Menzula syomkasi: Menzula syomkasining mohiyati va afzalliklari, ishlatiladigan jihozlar, menzula va kipregelni tekshirish va tuzatish, planshetni tayyorlash, to'g'ri va teskari kesishtirish usullari, geometrik tarmoqni qurish, o'tish nuqtalarini aniqlash va menzula syomkasini bajarish.
- Kombinatsiyalangan syomka usuli: Turli masshtabli aerosuratlardan joy planini tuzish, aerosuratlarni transformatsiyalash, fotoplanlarni yig'ish, topografik deshifrirlash va fotoplanlarda relyefni syomka qilish.
- Aerosuratlarni joyda tayyorlash: Aerosuratlarni planli va balandlik bo'yicha bog'lash, opoznak koordinatalarini aniqlash, teskari geodezik kestirmadan opoznak nuqta koordinatalarini aniqlash va aerosuratlarni balandlik bo'yicha bog'lash.