Задачи и функции товарной биржи
Ushbu kitobda tovar birjalari, ularning funksiyalari, prinsiplari va tuzilishi, birja faoliyatining iqtisodiy ko'rsatkichlari va tahlili, shuningdek, tovar birjalarining rivojlanish tendentsiyalari o'rganilgan. Kitobda birja savdosining mohiyati, uning bozor iqtisodiyotida tutgan o'rni, birja operatsiyalarini tashkil etish va amalga oshirish mexanizmlari batafsil yoritilgan. Bundan tashqari, kitobda O'zbekistonda birja faoliyatini rivojlantirishning dolzarb masalalari ko'rib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Tovar birjalari: funksiyalari, prinsiplari, tuzilishi: Tovar birjalari klassik ta'rifiga ko'ra, bu muayyan tovarlar bo'yicha savdolar muntazam ravishda o'tkaziladigan joydir. Birjalar savdogarlar va birja vositachilarining birlashmasi bo'lib, ular savdolarni tashkil etish xarajatlarini qoplaydi, savdo qoidalarini o'rnatadi va ularning buzilishiga qarshi sanktsiyalarni belgilaydi. Birjalar, odatda, foyda keltirmaydigan tashkilotlar hisoblanadi.
- Tovar birjasining funksiyalari: Tovar birjasining asosiy funksiyalari: xomashyo bozorini tashkil etish, narxlarni stabillashtirish, tovar standartlarini ishlab chiqish, tovar aylanmasini ta'minlash, pul muomalasini stabillashtirish, kreditni yengillashtirish, nizolarni hal etish va jahon bozorini shakllantirish.
- Tovar birjasi ishining prinsiplari: Tovar birjasining asosiy ishlash prinsiplari: savdolarning ochiqligi, narxlarning erkin shakllanishi, standartlashtirish, vositachilik, vaqtlilik, kafolatlar va hisob-kitoblar.
- Tovar birjasi faoliyatining asosiy iqtisodiy ko'rsatkichlari va tahlili: Tovar birjasi faoliyatining asosiy iqtisodiy ko'rsatkichlari: aylanma, bitimlar soni, narxlar indeksi, foyda va rentabellik. Ushbu ko'rsatkichlar birja faoliyatining samaradorligini baholash va bozor kon'yunkturasini prognoz qilish uchun ishlatiladi.
- Tovar birjalarining rivojlanish tendentsiyalari: Tovar birjalarining rivojlanish tendentsiyalari: fyuchers savdosining o'sishi, elektron savdoning rivojlanishi, moliyaviy vositalarning diversifikatsiyasi va global integratsiya.