Eski o'zbek tili va yozuvi

Ushbu kitob eski oʻzbek tili va yozuvini oʻrganish uchun moʻljallangan boʻlib, unda tilshunoslik, tarix va madaniyatga oid qimmatli maʼlumotlar keltirilgan. Qoʻllanma talabalarga, tadqiqotchilarga va eski yozuvga qiziquvchilarga moʻljallangan.

Asosiy mavzular

  • Arab Alifbosiga Asoslangan Eski Oʻzbek Yozuvi: Ushbu mavzu arab alifbosining oʻzbek tiliga moslashuvi, harflarning shakli va tovushlarga mosligi, hamda oʻzbek tiliga xos boʻlgan qoʻshimcha harflar haqida maʼlumot beradi.
  • Munfasil Harflar: Munfasil harflarning yozilishi, qoʻllanilishi va ularning soʻz tarkibidagi oʻrni tushuntiriladi. Shuningdek, nasx, nastaliq va kufiy yozuv uslublari haqida maʼlumot beriladi.
  • Harakatlar: Qisqa unlilar (harakatlar) va ularning yozuvdagi ahamiyati, talaffuzi va soʻzlarda qoʻllanilishi koʻrsatiladi.
  • Ba’zi Harflarning Ifodalanishi: Shakl jihatidan oʻxshash, ammo talaffuzi va qoʻllanilishi turlicha boʻlgan harflar ( ب، پ، ت، ث، ن، ی ) haqida maʼlumot beriladi. Ularning soʻz boshida, oʻrtasida va oxirida kelish holatlari izohlanadi.
  • Sin va Shin Harflari: Sin va shin harflarining yozilishi, ularning shakllari va soʻzlarda qoʻllanilishi izohlanadi. Nastaliq yozuvida bu harflarning qanday ifodalanishi koʻrsatiladi.
  • Kof va Gof: Kof va gof harflarining yozilish qoidalari, shakllari va soʻzlarda kelish oʻrinlari tushuntiriladi. Shuningdek, lom harfining oʻzgarishlari ham koʻrib chiqiladi.
  • Hoye Havvaz Harflari: Hoye havvaz harfining shakllari, talaffuzi va soʻzlarda qoʻllanilishi izohlanadi. Qof va fe harflari ham shu mavzuda koʻrib chiqiladi.
  • Jim, Chim, He, Xe Harflarining Yozilishi: Jim, chim, he va xe harflarining shakli, talaffuzi va soʻzlarda kelish oʻrinlari tushuntiriladi.
  • Sod va Zod Harflari: Sod va zod harflarining shakli, talaffuzi va soʻzlarda qoʻllanilishi izohlanadi.
  • Ayn va Gʻayn Undosh Tovushi: Ayn va gʻayn undosh tovushlarining shakli, talaffuzi va soʻzlarda kelish oʻrinlari tushuntiriladi, hamda bu harflar arab tilidan kirib kelgan soʻzlarda qanday ifodalanishi koʻrsatiladi.
  • Sukun, Tashdid, Tanvin, Vasla, Hamza Belgilari: Ushbu belgilarning qoʻllanilish oʻrinlari, vazifalari va ahamiyati tushuntiriladi. Misollar bilan izohlash berilgan.
  • Harakatlar: Yuqorida ketirilgan harakatlar undoshlarning osti va ustiga qoʻyiladi.
  • Yozuv Va Uning Tarixi: Yozuvning kelib chiqishi va evolyutsiyasi haqida batafsil ma'lumot beriladi.
  • Arab Yozuvi Turlari: Arab yozuvi turlari va ularning xususiyatlari tasvirlangan.
  • Eski O'zbek Yozuvida Raqamlar: Eski o'zbek yozuvida raqamlarning ifodalanish usullari, ularning shakllari va qoʻllanilishi haqida maʼlumot beriladi.
  • Unli Tovushlar: Turkiy tullarda qadimdan mavjud bo'lgan unli tovushlar tavsiflab beriladi.
  • Turkiydagi undoshlar: Navoiy davri oʻzbek tilida har birini tavsiflab tushuntiriladi.
  • Fors Izofasi: Fors izofasining qoidalari va ahamiyatini bilib olasiz.
  • Abjad Hisobi: Arab yozuvida har bir harf raqam ma'nosini ham ifoda etishini va uni qo'llanilishini ko'rasiz.
  • Eski Oʻzbek Yozuvini Oʻqishga Dair Ba’zi Tavsiyalar: Eski Oʻzbek yozuvidagi ayrim harflarni qanday oʻqish haqida yoʻriqnomalar berilgan.
  • O'N TO'QQIZINCHI DARS UNLILAR UYG'UNLIGI VA UNING QOʻSHILCHALARGA TA’SIRI: Unlilar uyg'unligi qonini, va unga asoslanib tushuntiradi.
  • Tarix San'ati: Abjad hisobida asoslangan, yozuvdagi harflar bilan bog'liq boʻlgan muhim san'atni misol tariqasida tushuntiradi.