So’z turkumlarini sintaksis asosida o’rganish

Ushbu kitob oʻzbek tilshunosligining muhim boʻlimi boʻlgan morfologiya va sintaksisga bagʻishlangan boʻlib, unda soʻz turkumlari, ularning tuzilishi, grammatik xususiyatlari, gapdagi vazifalari kabi masalalar keng yoritilgan. Kitobda, shuningdek, oʻquvchilarni mustaqil fikrlashga undash, mantiqiy va lingvistik kompetensiyalarini rivojlantirishga qaratilgan metodik tavsiyalar ham berilgan. Dars jarayonini interfaol usullar bilan tashkil etish, ta’lim texnologiyalaridan foydalanish yoʻllari ham koʻrsatib oʻtilgan.

Asosiy mavzular

So'z turkumlari: Mustaqil va yordamchi so'z turkumlari, ularning tasnifi, har bir turkumga xos grammatik belgilar, ma'noviy xususiyatlar, gapda qo'llanish o'rinlari, sintaktik vazifalari.
Ot so'z turkumi: Otning ma'noviy turlari (turdosh, atoqli), tuzilishiga ko'ra turlari (sodda, qo'shma, juft), egalik va kelishik kategoriyalari, gapda bajaradigan vazifalari.
Sifat so'z turkumi: Sifatning ma'noviy turlari, darajalari (oddiy, qiyosiy, orttirma), tuzilishiga ko'ra turlari (sodda, qo'shma, juft), gapda bajaradigan vazifalari.
Son so'z turkumi: Sonning ma'noviy turlari (sanoq, tartib, kasr), tuzilishiga ko'ra turlari (sodda, murakkab), gapda bajaradigan vazifalari.
Olmosh so'z turkumi: Olmoshning ma'noviy turlari (kishilik, o'zlik, ko'rsatish, so'roq, belgilash, bo'lishsizlik, gumon), gapda bajaradigan vazifalari.
Fe'l so'z turkumi: Fe'lning tuzilishi, zamon shakllari (o'tgan, hozirgi, kelasi), mayllari (aniqlik, buyruq-istak, shart), nisbatlari (aniq, majhul, o'zlik, orttirma, birgalik), harakat nomi, sifatdosh, ravishdosh shakllari, gapda bajaradigan vazifalari.
Ravish so'z turkumi: Ravishning ma'noviy turlari (holat, payt, o'rin, daraja-miqdor, sabab, maqsad), gapda bajaradigan vazifalari.
Yordamchi so'z turkumlari: Bog'lovchilar, yuklamalar, ko'makchilar, ularning turlari, vazifalari, ma'nolari, gapda qo'llanish o'rinlari.
Alohida guruh so'zlar turkumi: Undov so'zlar, taqlid so'zlar, modal so'zlar, ularning vazifalari, ma'nolari, gapda qo'llanish o'rinlari.
So'zlarning tuzilishiga ko'ra turlari: So'zlarning o'zak va qo'shimchalarga bo'linishi, sodda, qo'shma va juft so'zlar, ularning yasalishi va o'ziga xos xususiyatlari.