Northern type of English pronunciation
Ushbu kitob ingliz tili fonetikasi va leksikologiyasiga bag'ishlangan bo'lib, unda fonema tushunchasi, uning xususiyatlari, turlari va fonemik tahlil usullari ko'rib chiqiladi. Kitobda Moskva fonologiya maktabi va uning vakillari, fonemalarni aniqlash muammolari, fonologik qarama-qarshiliklar, neytrallashuv va fonemik transkripsiya masalalari yoritilgan. Shuningdek, kitobda ingliz tilidagi unlilar va undoshlar fonetik tahlili, rus tilidagi fonetik hodisalar bilan taqqoslash ham mavjud.
Asosiy mavzular
- Fonema tushunchasi: Fonema tilning minimal abstrakt lingvistik birligi sifatida ta'riflanadi. U nutqda tovushlar orqali namoyon bo'ladi va boshqa fonemalarga qarama-qarshi qo'yilishi orqali morfemalar va so'zlarning ma'nosini farqlashga xizmat qiladi. Fonema funksional, material va kognitiv xususiyatlarga ega.
- Allofonlar va fonemaning asosiy xususiyatlari: Allolofonlar fonemaning nutqdagi variantlari bo'lib, fonetik muhitga qarab o'zgarishi mumkin. Allofonlar asosiy (principal) va qo'shimcha (subsidiary) turlarga bo'linadi. Har bir fonema o'ziga xos artikulyatsion xususiyatlarga ega, ular orqali boshqa fonemalardan farqlanadi.
- Fonemik tahlil usullari: Fonemik tahlilning maqsadi tovushlardagi farqlarning fonemik yoki nofonemik ekanligini aniqlash va til fonemalarining inventarini topishdan iborat. Semantik metod va kommutatsiya testi kabi usullar minimal juftliklarni topish va fonemalarni aniqlash uchun qo'llaniladi. Fonologik qarama-qarshiliklar soni va artikulyatsion xususiyatlariga ko'ra klassifikatsiya qilinadi.
- Moskva fonologiya maktabi: Moskva fonologiya maktabi fonema tushunchasiga o'ziga xos ilmiy yondashuvni taklif qiladi. Bu maktab vakillari fonemani psixologik elementlardan xoli holda ta'riflashga harakat qilishadi va morfemalar tushunchasiga asoslanishadi. Ularning ta'kidlashicha, fonemalar morfemalar va so'zlarni shakllantirishda ma'nolarni farqlashga qodir bo'lgan minimal birliklardir.