Leksik grammatik ma’no va uning badiiy tarjimada ifodalanishi
Ushbu bitiruv malakaviy ishi nemis tilshunosligiga bag'ishlangan bo'lib, unda leksik grammatik ma'nolar va ularning badiiy tarjimadagi ifodalanishi masalalari ko'rib chiqiladi. Ish kirish, ikki bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro'yxatidan iborat. Birinchi bobda leksik va grammatik ma'nolar nazariy jihatdan tahlil qilinadi. Ikkinchi bob badiiy tarjima masalalariga bag'ishlangan bo'lib, unda tarjimadagi leksik-grammatik muammolar misollar yordamida ko'rsatib beriladi.
Asosiy mavzular
- Leksik ma'no: Leksik ma'no tilshunoslikning leksikologiya sohasida o'rganiladi. So'zlarning kelib chiqishi, ularning fonetik va semantik tuzilishida davrlar o'tishi bilan qanday o'zgarishlar yuz berganligi, qaysi tilga oid so'z ekanligini tekshiradi.
- Grammatik ma'no: Grammatik ma'no so'zning shakliy ma'nosidir. U so'zlarning o'zgarishi va birikishi haqidagi qoidalarni o'rgatadi. Grammatik ma'no umumiydir va turli usullar orqali ifodalanadi: qo'shimchalar, yordamchi so'zlar, so'z tartibi, takrorlash, ohang, juftlash.
- Badiiy tarjima muammolari: Badiiy tarjima - lisoniy badiiy-estetik hodisa, so'z san'ati, tarjimon esa ijodkordir. Bu sohada jahon adabiyotining durdonalari o'zbek tiliga o'girilgan. Badiiy tarjima xalqlar o'rtasida madaniy aloqalarni mustahkamlaydi.
- Leksik-grammatik vositalar va ularning tarjima muammolari: Tarjima jarayonida leksik vositalar bilan chambarchas bog'liq bo'lgan grammatik vositalardan o'gira bilish mahorat talab etadi. Har bir leksik birlik va gapdan kutilgan maqsadni anglab yetgan tarjimongina asl nusxaga yaqin asar yaratishi mumkin.
- Badiiy adabiyotlar tarjimasida leksik-grammatik muammolar: Badiiy tarjimaning o'ziga xosligi badiiy adabiyotning sifatlari bilan belgilanadi. Unda filologik tahlil va leksik-grammatik qiyosning ishtiroki muhim. Tarjima jarayonida muallif uslubini saqlash, uslubiy vositalarni to'g'ri qo'llash zarur.