Maktab topografiyasi va kartografiyasi
Ushbu kitob "Maktab Topografiyasi va Kartografiyasi" O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan nashr etilgan bo'lib, geografiya mutaxassisligini o'rganuvchi talabalarga mo'ljallangan. Kitobda topografiya va kartografiyaning nazariy asoslari, kartografik tasvirlash usullari hamda geografik atlaslar haqida ma'lumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Topografiya va kartografiyaning vazifalari, ahamiyati, rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqadorligi haqida ma'lumot beriladi. Geodezik o'lchashlar, topografik kartalar va planlar tuzish usullari ko'rsatiladi.
- Uerning shakli va o'lchamlari. Koordinatalar sistemalari: Uerning shakli, o'lchamlari, koordinatalar sistemalari, geodezik va astronomik koordinatalar, geodezik balandlik, tekislikdagi to'g'ri burchakli koordinata sistemasi kabi tushunchalar yoritilgan.
- Maktab geografik kartalarida bajariladigan oʻlchash ishlari: Orientirlash burchagi, haqiqiy azimut, magnit azimuti, direksion burchak, rumb burchaklari haqida ma'lumotlar beriladi. Maktab geografik kartalarida bajariladigan amaliy ishlar ko'rsatilgan.
- Geografik karta va uning mazmuni: Topografik kartalarda relefni, gidrografik ob'ektlarni, o'simlik va tuproq-grunt qoplamlarini, aholi yashaydigan joylar, sanoat, qishloq xo'jaligi va madaniy-maishiy xizmat ko'rsatish ob'ektlarini hamda yo'llarni tasvirlash usullari bayon etilgan.
- Kartografik proektsiyalar va xatoliklar: Kartografik proeksiyalar, ularning turlari va ularda uchraydigan xatoliklar haqida ma'lumot beriladi. Yer yuzasini tekis yuzada tasvirlashda kelib chiqadigan xatoliklar ko'rsatilgan.
- Kartografik tasvirlash usullari: Kartografik tasvirlash usullari haqida tushuncha beriladi; areallar, belgilar usullari, kartogramma va kartodiagramma usullari, teng chiziqlar usuli hamda harakatdagi chiziqlar usuli va boshqa usullar keltirilgan.
- Geografik atlaslar: Geografik atlaslar, ularning tasnifi hamda o'quv atlaslariga qo'yiladigan talablar haqida ma'lumot beriladi.